Najważniejsze zmiany w prawie na 2022 rok. Co wprowadza Polski Ład?

Polski Ład, który wszedł w życie 1 stycznia 2022 r. (z pewnymi wyjątkami) oznacza wiele modyfikacji przepisów, istotnych zarówno dla firm, jak i osób fizycznych. Zmiany wprowadzono w 26 ustawach i mają istotny wpływ na kluczowe dla podatników kwestie: składki zdrowotne, kwoty wolne od podatku, progi podatkowe i szereg innych aspektów. Wskazujemy więc najważniejsze z nich, na które przedsiębiorcy, pracownicy i księgowi powinni zwrócić szczególną uwagę. Oto pytania na temat Polskiego Ładu, na które warto poznać odpowiedzi.

Jaka jest nowa skala podatkowa i ile wynosi w 2022 roku kwota wolna od podatku?

Nowa skala podatkowa będzie składać się z 2 progów:

• 17% (dla przychodów do 120 tys.),
• 32% (powyżej 120 tys. zł).

Zgodnie z nowelizacją, kwota wolna od podatku będzie wyższa i wyniesie 30 tys. zł w skali roku – dotychczas było to maksymalnie 8 tys. zł. Przysługuje ona wszystkim tym, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej. Osoby, które wybrały liniową formę rozliczenia, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub kartę podatkową nie mają prawa do odliczenia.

W jaki sposób Polski Ład zmienia składkę zdrowotną?

Wprowadzane w 2022 roku zmiany dotyczą wszystkich grup podatników i mają istotny wpływ na poziom obciążeń podatkowych i „okołopodatkowych”.

Składka zdrowotna dla osób rozliczających się na zasadach ogólnych oraz płacących podatek liniowy

Składka dla osób rozliczających się na zasadach ogólnych ma być uzależniona od wysokości dochodu, a nie – jak dotychczas – od stałej podstawy.

Dla osób płacących podatek liniowy, wyniesie 4,9% od dochodu – z zastrzeżeniem, że nie będzie niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia.
Polski Ład zlikwidował możliwość odliczenia składki zdrowotnej od podatku (do końca 2021 roku było to 7,5% podstawy jej wymiaru od kwoty naliczonego podatku). Oznacza to, że zobowiązania wobec fiskusa realnie wzrosną.

Składka zdrowotna dla ryczałtowców

Dla podatników rozliczających się ryczałtowo podstawą składki zdrowotnej będzie przeciętne wynagrodzenie, ale ostateczna kwota zostanie wyliczona na podstawie rocznych przychodów.

Ustawodawca ustalił następujące progi podatkowe:

• 60% przeciętnego wynagrodzenia dla podmiotów o rocznych przychodach do 60 tys. zł,
• 100% przeciętnego wynagrodzenia dla podmiotów o rocznych przychodach nie przekraczających 300 tys. zł,
• 180% przeciętnego wynagrodzenia dla przychodu powyżej 300 tys. zł.

Składka zdrowotna dla członków zarządów spółek i fundacji oraz prokurentów

Osoby powołane do pełnienia funkcji w zarządach na mocy aktu powołania, pobierające z tego tytułu wynagrodzenie, będą musiały płacić składkę zdrowotną w wysokości 9% od wynagrodzenia.

Kogo dotyczy ulga dla klasy średniej?

Możliwymi beneficjentami ulgi dla klasy średniej są podatnicy rozliczający się według skali podatkowej, a więc zatrudnieni na umowę o pracę lub świadczący pracę w ramach spółdzielczego stosunku pracy. Skorzysta z niej również część przedsiębiorców. Podatnik będzie mógł odliczyć od dochodu określoną kwotę, jeśli jego roczne przychody będą mieścić się w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł. Przekroczenie górnego progu – choćby minimalne – poskutkuje utratą tego zwolnienia.

Z ulgi dla klasy średniej nie mogą skorzystać osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło czy emeryci.

Komu przysługuje ulga na powrót?

Ulga na powrót adresowana jest do osób, które minimum 3 lata mieszkały i pracowały za granicą. Jeśli wrócą do kraju i zmienią rezydencję podatkową na polską, będą mogły płacić niższy podatek dochodowy przez 4 lata od powrotu. Oczywiście, po spełnieniu warunków wymienionych w ustawie. Zwolnienie jest ograniczone limitem, który wynosi 85 528 zł rocznie dla łącznych przychodów z następujących źródeł: stosunek pracy, praca nakładcza, pozarolnicza działalność gospodarcza, stosunek służbowy, prawa autorskie oraz prawa pokrewne.

Dla kogo przewidziany jest minimalny podatek CIT?

Minimalny podatek CIT obejmie wiele podmiotów: spółki, grupy kapitałowe oraz oddziały zagranicznych przedsiębiorców, które w roku podatkowym spełnią co najmniej jeden z poniższych warunków:

• wykażą stratę ze źródła przychodów innych niż zyski kapitałowe,
• wykażą nie mniej niż 1% udziału dochodów ze źródeł przychodów innych niż zyski kapitałowe.

Oznacza to, że podatkiem CIT będą objęte nie tylko duże podmioty (jak zapowiadał resort finansów), ale również mniejsze firmy. Tak naprawdę powyżej wymienione czynniki są jedynymi kryteriami kwalifikującymi lub nie do zapłacenia minimalnego podatku CIT.
Stawka nowego podatku wynosi 10%, zaś podstawą opodatkowania jest suma:

• 4% wartości przychodów (innych niż zyski kapitałowe)
  oraz
• 10% nadmiarowych płatności do podmiotów powiązanych w ramach grupy kapitałowej. Są to między innymi koszty finansowania dłużnego czy koszty nabycia usług niematerialnych od podmiotów powiązanych.

Jakie skutki dla podatników niesie ze sobą uchylenie art. 15e CIT?

Artykuł 15e CIT nakładał na podatników obowiązek wyłączenia z kosztów uzyskania przychodu koszty usług niematerialnych ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych. Polski Ład uchylił ten przepis, ale jednocześnie włączył regulację do przepisów definiujących minimalny podatek dochodowy, zgodnie z którym w wyliczeniu odstawy opodatkowania należy uwzględnić dokładnie te same koszty usług niematerialnych ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych. Nowa regulacja jest zawarta w art.24a ustawy o CIT.
Uchylenie artykułu 15e ustawy o CIT będzie niekorzystne dla szerokiego grona podatników, w tym również tych, którzy uzyskali uprzednie porozumienie cenowe APA, zgodnie z którym nie musieli stosować artykułu 15e.

Czym są grupy VAT?

Wśród zmian przewidziano również możliwość tworzenia grup VAT. Podmioty wchodzące w ich skład będą mogły rozliczyć VAT wspólnie, jako jeden podatnik.

 Grupę VAT będą mogły utworzyć podmioty powiązane jednocześnie finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie. Dzięki nowym przepisom, towary i usługi świadczone wzajemnie przez podmioty w ramach grupy nie będą opodatkowane. Zniknie zarazem konieczność analizy prawa do odliczenia VAT pomiędzy podmiotami z grupy i nie będzie stosowany mechanizm podzielonej płatności (MPP).

W jaki sposób działa ulga na nowe produkty?

Ulga na nowe produkty to nowa propozycja rządu, która pozwala na odliczanie od podstawy opodatkowania kosztów produkcji próbnej nowego produktu lub wydatków związanych z wprowadzeniem nowości na rynek. Należy jednak zaznaczyć, iż ulga ta dotyczy wyłącznie produktów, które powstały jako efekt prowadzenia prac badawczo – rozwojowych. Ustawodawca zdefiniował zarówno pojęcie „produkcji próbnej” jak i „wprowadzenie na rynek nowego produktu”; przygotował również katalogi „kosztów produkcji próbnej” oraz „kosztów wprowadzenia na rynek nowego produktu”. Koszty te powinny być wykazywane w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, w którym zostały poniesione, z możliwością odliczenia ich również w dwóch kolejnych latach, przy czym wysokość odliczenia nie będzie mogła przekroczyć 30% poniesionych kosztów oraz wynosić więcej niż 10% dochodu osiągniętego ze źródeł przychodów innych niż zyski kapitałowe.

Do kiedy można skorzystać z ulgi na robotyzację?

Ulga na robotyzację to zupełnie nowe rozwiązanie. Na jej podstawie, przedsiębiorca będzie mógł odliczyć od postawy opodatkowania 50% kosztów poniesionych na robotyzację. Do tej grupy wydatków można zaliczyć:

• koszty nabycia fabrycznie nowych robotów przemysłowych, maszyn i urządzeń z nimi związanych,
• koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych niezbędnych do poprawnego uruchomienia i używania robotów,
• koszty usług szkoleniowych.

WAŻNE: Ulga na robotyzacje jest wprowadzona na czas określony i w ten sposób można odliczyć jedynie wydatki poniesione w latach 2022-2026. Preferencja ta została umieszczona w obrębie „przepisów epizodycznych, przejściowych i końcowych” ustawy i CIT.

Na czym polega ulga na innowacyjnych pracowników?

Przedsiębiorcy, którzy nie mogą odliczyć od dochodu kwot ulgi na działalność badawczo-rozwojową (gdyż nie spełnili jej warunków), mogą skorzystać z ulgi na wsparcie innowacyjnych pracowników. Oznacza to odliczenie kwoty tej ulgi od zaliczek na podatek odprowadzanych od wynagrodzeń pracowników, których czas pracy przeznaczony na realizację zadań badawczo-rozwojowych wynosi co najmniej 50% ogólnego czasu pracy. Regulacja ta ma zastosowanie w przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę, umowę zlecenie, umowę o dzieło jak również z tytułu praw autorskich.

Jak działa nabycie sprawdzające – nowy rodzaj kontroli w ramach walki z szarą strefą

Pracownicy Krajowej Administracji Skarbowej będą mogli wcielać się w rolę zwykłych klientów w celu sprawdzenia, czy sprzedawca prawidłowo ewidencjonuje sprzedaż i wydaje nabywcy paragon fiskalny po zakupieniu towarów lub usług. Wielką niewiadomą pozostaje to, w jakich sytuacja pracownik KAS będzie mógł dokonywać tego rodzaju nabycia i w jaki sposób będzie typowała konkretne podmioty do kontroli.

Kiedy może dojść do tymczasowego zajęcia ruchomości?

Tymczasowe zajęcie ruchomości to kolejne nowe narzędzie, mające na celu podniesienie efektywności egzekucji administracyjnej. Funkcjonariusz w toku kontroli celno-skarbowej będzie mógł zająć tymczasowo (maksymalnie na 96 godzin) ruchomości należące do podatnika, czyli samochody, komputery, meble, biżuterię, itp. To rozwiązanie będzie mogło być stosowane w przypadku egzekucji należności pieniężnych objętych tytułami wykonawczymi przekraczającymi łącznie 10 tys. z zastrzeżeniem, iż nie będzie możliwe zajęcie ruchomości o wartości przekraczającej w znacznym stopniu tę wierzytelność.

Przepis ten budzi wiele wątpliwości ze względu na ryzyko znacznej swobody organów celno-podatkowych w dokonywaniu tymczasowego zajęcia jak również ograniczona możliwość obrony przed samym zajęciem – nie przewidziano żadnego środka zaskarżenia na tymczasowe zajęcie. Następuje ono w drodze wydania protokołu (a nie postanowienia), co skutkuje, iż dopiero po zatwierdzeniu zajęcia przez organ egzekucyjny, zobowiązany zyskuje prawo do złożenia zażalenia. W czasie obowiązywania zajęcia tymczasowego KAS będzie ponownie weryfikował istnienie i wysokość zadłużenia nie ma on żadnych możliwości, aby to zajęcie zaskarżyć.

Czym jest Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych i kto musi się do niego wpisać?

Jakkolwiek Polski Ład zdominował zmiany w prawie na 2022 to należy wspomnieć również o ważnej aktualizacji spoza omawianej powyżej reformy.

Zgodnie z ustawą z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw do ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu z dnia 1 marca 2018 r. został wprowadzony szereg zmian. Jedną z najważniejszych jest rozszerzenie obowiązku rejestracji w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (dalej „CRBR”) o następujące podmioty: trusty, spółki partnerskie, europejskie zgrupowania interesów gospodarczych, spółki europejskie, spółdzielnie, spółdzielnie europejskie, stowarzyszenia podlegające wpisowi do KRS oraz fundacje. Te podmioty mają obowiązek zgłoszenia informacji o swoich beneficjentach rzeczywistych do CRBR w terminie do dnia 31 stycznia 2022 r. Nowym obowiązkiem jest również podanie każdego posiadanego przez beneficjenta rzeczywistego obywatelstwa. Spółki, które już figurują w rejestrze CRBR, zobowiązane są zgłosić dodatkowe obywatelstwo swojego beneficjenta rzeczywistego w terminie do dnia 30 kwietnia 2022 r. Natomiast podmioty, które rejestrują się po raz pierwszy, zobligowane są od razu podać wszystkie obywatelstwa beneficjenta rzeczywistego.

Tak, jak do tej pory, osobą dokonującą zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych lub ich aktualizacji jest osoba reprezentująca podmiot zgodnie z modelem reprezentacji ujawnionym w rejestrze przedsiębiorców KRS. Jednak począwszy od 31 października 2021 r. do rejestru CRBR będziemy zgłaszać tylko osoby podpisujące zgłoszenie w imieniu podmiotu zobowiązanego, a nie wszystkich uprawnionych do reprezentacji, tak jak miało to miejsce dotychczas. Na szczególną uwagę zasługuje również klauzula odpowiedzialności. Osoba, która dokonuje zgłoszenia lub aktualizacji informacji jest odpowiedzialna za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem do rejestru nieprawdziwych danych, a także niezgłoszeniem danych i zmiany danych objętych wpisem do rejestru w ustawowym terminie. Ustawodawca ww. nowelizacją doprecyzował także, że to beneficjent rzeczywisty będzie obowiązany dostarczyć spółce lub powiernikowi bądź osobie zajmującej stanowisko równoważne w truście, wszystkie informacje oraz dokumenty niezbędne do zgłoszenia informacji o beneficjencie rzeczywistym i jej aktualizacji pod groźbą kary pieniężnej w wysokości do 50 tysięcy PLN.

Niedochowanie ustawowego terminu 7 dni roboczych na dokonanie pierwszego zgłoszenia lub aktualizacji danych już wpisanych w rejestrze CRBR skutkuje nałożeniem na zobowiązanego kary pieniężnej w wysokości do 1 mln PLN – w tym zakresie nic nie uległo zmianie.

Zamiast podsumowania

Niestety, kontrowersyjnych i niedopracowanych zmian w Polskim Ładzie jest bardzo wiele. Przewidujemy zatem, że niejeden raz będziemy zmuszeni aktualizować powyższy artykuł w czasie najbliższych 11 miesięcy – i tym goręcej zachęcamy do śledzenia naszego bloga, na którym na bieżąco będziemy publikować najnowsze informacje o zmianach w prawie.