Planowanie przedsięwzięć gospodarczych, czyli co zrobić, gdy nie mamy szklanej kuli ani czarnego kota?

Dawid STOLAREK
Corporate Finance Manager w RSM Poland

Działalność gospodarcza nieustannie wiąże się z przewidywaniem przyszłości. To właśnie przyszłość, a nie stan obecny, decyduje o powodzeniu wszelkich przedsięwzięć gospodarczych. To, czy okażą się one dochodowe i odniosą sukces rynkowy, wynikać będzie z umiejętności przewidywania warunków, jakie będą panować na szeroko pojętym rynku w następnych latach. Jaki będzie wzrost gospodarczy, czy intersująca nas branża będzie musiała stawić czoła agresywnej konkurencji, jak zmieniać się będą gusta i postawy konsumentów, w jakim otoczeniu prawnym przyjdzie nam funkcjonować? Pytania można mnożyć w zasadzie w nieskończoność. Co zatem zrobić, aby poprawić jakość formułowanych prognoz ekonomicznych, a tym samym zwiększyć szanse na osiągnięcie celów postawionych przed realizowanym przedsięwzięciem biznesowym?

Przede wszystkim należy zdać sobie sprawę, że podejmowanie decyzji ekonomicznych, których skutek zależeć będzie od warunków, jakie zaistnieją w przyszłości, nie może opierać się jedynie na przesłankach o czysto intuicyjnym charakterze. Zarówno w sytuacji, gdy planujemy przejęcie innej firmy, czy realizację innego projektu opartego o wewnętrzne zasoby, zawsze powinniśmy starać się postępować w sposób metodyczny.

Z uwagi na to, że praktyka gospodarcza obfituje w bardzo różne przypadki, trudno jest w kilku prostych zdaniach przedstawić gotową i kompletną procedurę prognozowania zjawisk gospodarczych w firmie: jakie metody i techniki należałoby zastosować oraz jakie założenia wstępne trzeba przyjąć? Można jednak sformułować kilka podstawowych zasad, które niewątpliwie będą pomocne w planowaniu i ocenie przedsięwzięć gospodarczych:

1. Przede wszystkim, podejmowanie decyzji ekonomicznych musi opierać się o wiedzę pozyskaną dzięki przeprowadzeniu gruntownej analizy. Efektem końcowym tej analizy powinna być prognoza (wartości lub stanu) kluczowych czynników gospodarczych, które mają wpływ na powodzenie planowanego przedsięwzięcia. Nie można zatem wszystkiego pozostawiać ślepemu przypadkowi. Oczywiste jest, że działalność gospodarcza jako taka wiąże się z podejmowaniem ryzyka i jej skutków nigdy nie da się przewidzieć w 100%. Można jednak i należy starać się to ryzyko kontrolować i utrzymywać na rozsądnym poziomie, choćby korzystając z usług profesjonalnych doradców transakcyjnych. Temu właśnie służy planowanie wsparte rzetelnie przygotowanymi prognozami.
2. Dobór właściwych metod i technik prognostycznych powinien opierać się na dogłębnej znajomości cech specyficznych przedsiębiorstwa, przedsięwzięcia, czy rynku którego dotyczy. Mówiąc potocznie: to co się dobrze sprawdza w jednym przypadku, niekoniecznie będzie dobrym rozwiązaniem w innej sytuacji. Bez odpowiedniej wiedzy i doświadczenia trudno będzie wybrać i właściwie zastosować odpowiednie narzędzia.
3. Przygotowując prognozy gospodarcze dobrze jest poprosić o ich weryfikację kogoś z zewnątrz, kto posiada odpowiednią wiedzę i doświadczenie. Może się okazać, że osoba taka będzie w stanie wskazać te elementy, które zostały wcześniej pominięte lub niewłaściwie zinterpretowane, a mają istotne znaczenie dla przyszłego kształtu środowiska gospodarczego. Kluczowe może okazać się wsparcie doradcy, który z jednej strony zrozumie podstawowe cele i założenia realizowanego przedsięwzięcia a z drugiej – będzie ekspertem w dziedzinie uwarunkowań prawnych i będzie posiadał szczegółową wiedzę na temat zasad rządzących relacjami gospodarczymi na rynku.
4. Zawsze po realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego i poznaniu faktycznych wartości prognozowanych zmiennych, powinniśmy dokonać ich konfrontacji z poczynionymi założeniami. Jeżeli zaobserwowane zostały istotne odchylenia, należy zbadać, jaki mają charakter: czy są losowe, czy też w sposób systematyczny przyjmują ten sam kierunek? Analiza ex post pozwoli na ocenę skuteczności zastosowanych narzędzi i może być bardzo pomocna w ich doskonaleniu i lepszym wykorzystaniu w przyszłości.

Skuteczne prognozowanie zjawisk gospodarczych to jeden z kluczowych czynników warunkujących powodzenie w funkcjonowaniu przedsiębiorstw, szczególnie w obecnych czasach, które obfitują w szybkie zmiany postaw i gustów klientów, skutkujące skracaniem okresu życia wielu produktów. Oceniając zatem szansę powodzenia planowanej inwestycji, nie warto wróżyć z fusów.