Wpływ zarządu na prawidłowe zamknięcie roku bilansowego

Piotr STASZKIEWICZ
Audit Partner w RSM Poland

Za oknem raz to pochmurnie, nierzadko siąpi deszcz, innym razem znów piękna pogoda. Oznaki jesieni widoczne są już gołym okiem. Nadchodzi czas, kiedy coraz częściej usłyszeć będzie można podsumowania trzech minionych kwartałów, a także rozważania, jaki z biznesowego punktu widzenia będzie koniec bieżącego oraz kolejny rok obrotowy. W poprawnie działającej organizacji to czas porównań rzeczywistych wyników do postawionych wcześniej założeń, jak i próby wyciągnięcia z nich wniosków i przełożenia na przyszłe plany.

Niestety, o ile kierownictwo wyższego szczebla przywiązuje wagę do prowadzonego biznesu i poświęca temu większość czasu, o tyle jego zaangażowanie w budowanie sprawozdawczości finansowej jest nie zawsze widoczne. A przecież sprawozdawczość finansowa to immanentna część prowadzonego biznesu, wizytówka, która spina wszelkie czynności i działania przedsiębiorstwa, jest ich kwantyfikacją w postaci sprawozdania finansowego. Szerzej o istocie polityki rachunkowości i sprawozdawczości finansowej pisaliśmy już dla Państwa na naszym blogu.

W tym oraz kolejnym poście zamierzam uzmysłowić wszystkim i podkreślić ogromny wpływ decyzji kierowniczych na jakość sprawozdawczości spółki. Chciałbym zwrócić uwagę, iż bez świadomości zarządów spółek (jak i organów nadzorczych) co do sedna rachunkowości, bez zrozumienia konieczności sporządzania sprawozdań finansowych oraz właściwego zrozumienia celu audytu wewnętrznego i zewnętrznego, dane finansowe przetworzone przez służby finansowo-księgowe obarczone zostają znacznym błędem, a przynajmniej nie przedstawiają rzetelnie i jasno wszystkich zdarzeń gospodarczych. Jeśli kierownictwo nie wyciąga konsekwencji z dotychczasowych audytów, trudno wymagać tego od służb finansowo-księgowych. To właśnie zarządy i rady nadzorcze są właściwymi organami, by nadzorować wprowadzanie zmian i podnoszenie jakości informacji, dalej przekazywanych właścicielom czy zainteresowanym instytucjom.

Jako praktyk co roku obserwuję podobną sytuację: spółki w Polsce nie przywiązują wagi do sprawozdawczości finansowej, o ile kierownictwo nie jest do tego zmuszone przez opinię publiczną lub znaczny stopień zainteresowania inwestorów. Brak odpowiednich ujawnień w sprawozdaniach finansowych czy też pojawiające się w nich błędy wynikają przede wszystkim z:

• „wyższości” prawa podatkowego nad prawem bilansowym, która wynika z kolei z braku stosowania sankcji karnych zapisanych w Ustawie o rachunkowości i Kodeksie spółek handlowych^[1],
• niedostatecznej wiedzy (i/lub zaangażowania) zarządów spółek oraz członków organów nadzorczych w kwestie sprawozdawczości finansowej oraz
• błędnie dobranych przez biegłych rewidentów procedur audytowych, które uniemożliwiają stwierdzenie znacznych uchybień czy zbadanie kompletności ujawnień istotnych informacji w sprawozdaniu finansowym.

Okres związany z zamknięciem roku obrotowego i podatkowego to powinna być wytężona praca nie tylko działu księgowego, ale również kierownictwa wyższego szczebla. To właśnie zarządy i rady nadzorcze powinny wyciągać konsekwencje z poprzednich audytów i zadbać, aby dane finansowe przetwarzane przez służby finansowo-księgowe przedstawiały rzetelnie i jasno obraz wszystkich zdarzeń gospodarczych. Przede wszystkim powinny dołożyć starań, aby sprawozdanie finansowe nie było obarczone żadnym znaczącym błędem, który później podlegać będzie korekcie audytora.

O najczęstszych błędach w sprawozdaniach finansowych opowiem już w kolejnym wpisie. Tymczasem życzę wszystkim księgowym, aby te błędy i uchybienia nie miały miejsca. Może to zapewnić odpowiedni poziom wiedzy oraz zaangażowanie zarządów spółek i członków organów nadzorczych na właściwym etapie budowania sprawozdawczości finansowej.