Zatrudnienie cudzoziemców w Polsce (cz. 2). Obywatele UE, EOG i Szwajcarii

Anna JELIŃSKA
Tax Consultant w RSM Poland

W poprzednim artykule z cyklu poświęconego zatrudnianiu cudzoziemców w Polsce poruszyliśmy kwestie przyjmowania do pracy obcokrajowca będącego obywatelem państw trzecich. Wyjaśniliśmy, że wiąże się ono ze spełnieniem szeregu obowiązków ciążących zarówno na pracodawcy, jak i na samym pracowniku a niewywiązanie się z nich powoduje określone sankcje. Dzisiaj przeanalizujemy, czy zatrudnienie cudzoziemca będącego obywatelem Unii Europejskiej (UE), Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i Szwajcarii (zwanego dalej obywatelem UE) jest rzeczywiście procedurą mniej skomplikowaną. Czy i w tym wypadku pracodawca naraża się na sankcje, nie przestrzegając procedur związanych z pobytem cudzoziemca na terytorium Polski?

Wjazd na terytorium Polski

Jedną z podstawowych zasad Unii Europejskiej jest zasada swobodnego przepływu pracowników, zgodnie z którą obywatele UE mają prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium UE. Oznacza to, że czynności takie jak wjazd, przebywanie oraz podjęcie zatrudnienia na terytorium Polski nie nakładają na cudzoziemca obowiązku posiadania wizy, zezwolenia na pobyt czasowy w Polsce (potwierdzonego kartą pobytu) ani zezwolenia na pracę.

Pobyt do 3 miesięcy

Obywatel UE może wjechać na terytorium Polski na podstawie ważnego dokumentu podróży lub innego ważnego dokumentu potwierdzającego jego tożsamość i obywatelstwo. W przypadku nieposiadania takiego dokumentu obywatel UE może przekroczyć granicę Polski, udowadniając w inny, niebudzący wątpliwości sposób, że jest uprawniony do korzystania ze swobody przepływu osób. Pracownik będący obywatelem UE może przebywać na terenie Polski bez konieczności zachowania warunków pobytu przez okres do 3 miesięcy.

Pobyt powyżej 3 miesięcy

Dłuższy pobyt cudzoziemca z innego państwa UE na terytorium Polski musi być uzasadniony i wymaga rejestracji. Rejestracji dokonuje sam cudzoziemiec, nie później niż w następnym dniu po upływie 3 miesięcy od dnia wjazdu na terytorium Polski. Organem odpowiednim dla zarejestrowania pobytu jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu obywatela UE.

Jeżeli natomiast cudzoziemiec wjechał na terytorium Polski w celu poszukiwania pracy, może przebywać tutaj przez okres maksymalnie do 6 miesięcy. Jeśli jednak po upływie tego okresu obcokrajowiec wykaże, że aktywnie kontynuuje poszukiwanie pracy i ma rzeczywiście szanse na zatrudnienie, czas pobytu może zostać wydłużony.

Obywatel UE, w stosunku do którego mają zastosowanie ograniczenia w dostępie do rynku pracy na podstawie umów międzynarodowych, uzyskuje prawo pobytu przez okres dłuższy niż 3 miesiące po otrzymaniu przyrzeczenia wydania zezwolenia na pracę na terytorium Polski.

Ponadto, cudzoziemiec może przebywać na terytorium Polski powyżej 3 miesięcy, gdy spełni jeden z następujących warunków:

• jest pracownikiem lub osobą pracującą na własny rachunek na terytorium Polski,
• posiada wystarczające środki finansowe do utrzymania siebie i członków rodziny na terytorium Polski, tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej oraz jest objęty powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym bądź uprawnionym do korzystania z tych świadczeń,
• studiuje lub odbywa szkolenie zawodowe oraz posiada wystarczające środki finansowe do utrzymania siebie i członków rodziny na terytorium Polski oraz jest objęty powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym,
• jest małżonkiem obywatela polskiego.

Obywatel UE nabywa prawo stałego pobytu po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu na terytorium Polski. Za nieprzerwany pobyt uważa się taki, w którym przerwy nie przekroczyły łącznie 6 miesięcy w roku. Wojewoda, właściwy ze względu na miejsce pobytu obywatela UE, niezwłocznie po złożeniu przez niego wniosku, zobowiązany jest do wydania dokumentu potwierdzającego nabycie prawa stałego pobytu.

Kiedy sankcje?

Podmiot (pracodawca), który powierza pracę obywatelowi UE, nie jest odpowiedzialny za nieprawidłowości dotyczące pobytu cudzoziemca z obszaru UE, EOG i Szwajcarii na terytorium Polski, w tym za brak rejestracji pobytu. Obowiązki w tym zakresie spoczywają tylko i wyłącznie na obcokrajowcu i podlegają karze grzywny.

Kolejne wątpliwości związane z podejmowaniem pracy przez cudzoziemca w Polsce rozwiejemy w następnej odsłonie cyklu. Zastanowimy się, kto zobowiązany jest złożyć wniosek o zezwolenie na pracę oraz kiedy pracodawca może zatrudnić cudzoziemca na terytorium Polski bez zezwolenia. Już teraz zapraszam serdecznie do lektury!

Przeczytaj również:

Zatrudnienie cudzoziemców w Polsce (cz. 1). Obywatele państw trzecich

Zatrudnienie cudzoziemców w Polsce (cz. 3). Zezwolenia na pracę