Kryptowaluty i ich wycena w sprawozdawczości finansowej

Czas czytania 5 minut

Z artykułu dowiesz się:

jakimi zasadami się kierować przy wycenie kryptowalut;
jak rozpoznać skutki wyceny kryptoaktywów w sprawozdaniu finansowym?

Piotr STASZKIEWICZ
Audit Partner w RSM Poland

Całkiem niedawno opisałem rozpoznawanie i klasyfikowanie kryptowalut w bilansie. Dzisiaj, idąc za ciosem, omówię, jak wycenić te wirtualne aktywa w sprawozdaniu finansowym.

Wycena kryptowalut wg polskich zasad bilansowych

W ostatnim wpisie rekomendowałem ujęcie kryptoaktywów w pozycji Inne inwestycje. Oczywiście, należy mieć z tyłu głowy rozważania dotyczące odpowiedniej prezentacji, np. w pozycji wartości niematerialne i prawne. Szerzej na ten temat w artykule Kryptowaluta w bilansie. Zatem teraz warto powiedzieć kilka słów o wycenie innych inwestycji.

Zgodnie z art. 28 ust. 1 Ustawy o rachunkowości (Uor) inwestycje (krótkoterminowe) wycenia się wg:

ceny (wartości) rynkowej albo
ceny nabycia lub ceny (wartości) rynkowej, w zależności, która z nich jest niższa, albo
wartości godziwej, dla których nie istnieje aktywny rynek.

Uor dopuszcza jeszcze wycenę krótkoterminowych inwestycji według skorygowanej ceny nabycia, jeżeli dla danego aktywa został określony termin wymagalności. Natomiast chcę zaznaczyć, iż w przypadku kryptoatywów nie będzie to możliwe.

Na bazie art. 35 ust. 3 Uor z kolei, skutki wyceny należy rozpoznawać w przychodach/kosztach finansowych.

Jak wycenić kryptowaluty zaliczone do inwestycji długoterminowych?

Kryptowaluty zaliczone do aktywów długoterminowych (inwestycji długoterminowych) należy wycenić zgodnie z art. 28 Uor wg:

ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub
wartości godziwej.

Skutki odpisu z tytułu utraty wartości prezentujemy w kosztach finansowych – aktualizacja aktywów finansowych.

W przypadku aktualizacji wyceny w wyniku zmiany wartości godziwej w zależności od tego, czy mamy do czynienia ze wzrostem wartości czy spadkiem ceny rynkowej poniżej ceny nabycia, aktywa te powinniśmy prezentować w następujący sposób:

przy wzroście wartości – skutki prezentujemy w kapitałach, a w razie późniejszego spadku pomniejszamy kapitały aż do momentu zrównania się ceny rynkowej z ceną nabycia;
przy spadku ceny rynkowej poniżej ceny nabycia – skutki wyceny prezentujemy w kosztach finansowych. W razie wzrostu ceny rynkowej następstwa kolejnej wyceny prezentujemy w przychodach finansowych (art. 35 ust. 4 Uor).

Jak MSSF definiuje wycenę kryptowaluty ?

W poprzednim wpisie przeanalizowałem dwie możliwości:

rozpoznanie kryptowalut jako zapasy;
rozpoznanie kryptowalut jako wartości niematerialne.

Zapasy zgodnie z przepisami MSR 2

Jeśli kryptowaluty są zaprezentowane jako zapasy lub aktywa przeznaczone do sprzedaży w toku prowadzonej działalności, należy wycenić je zgodnie z MSR 2, czyli jako niższą wartość spomiędzy ceny nabycia lub kosztu wytworzenia (1) albo wartości netto możliwej do realizacji (2). Wyjątkiem jest tu sytuacja, gdy przykładowo, działamy jako pośrednik. W tym przypadku należy wziąć pod uwagę fakt, iż handel kryptoaktywami na czyjś rachunek podlega odmiennej wycenie niż „zwykłe” zapasy.

Jeśli zatem kupujemy i sprzedajemy kryptoaktywa w krótkim czasie w celu osiągnięcia zysku na wahaniach cen lub na samej marży, to wycena takich zapasów odbywa się według wartości godziwej. Ponieważ MSR 2 nie reguluje kwestii wyceny wg wartości godziwej, w tym przypadku należy odnieść się do przepisów MSSF 13 – wycena wg wartości godziwej.

Jak wycenić kryptowaluty jako wartości niematerialne?

Jeśli nie mamy zamiaru sprzedawać kryptowalut, stosujemy przepisy MSR 38 – Aktywa niematerialne. W tym ujęciu, kryptoaktywa są aktywami niematerialnymi, możliwymi do zidentyfikowania, niepieniężnymi i nieposiadającym postaci fizycznej. Wycena początkowa odbywa się po cenie nabycia lub koszcie wytworzenia, a po początkowym ujęciu - jak dla innych wartości niematerialnych oraz środków trwałych - (zgodnie z MSR 16) mamy dwie opcje:

model oparty na cenie nabycia/koszcie wytworzenia z pomniejszeniem o narastające umorzenie i ewentualne odpisy aktualizujące;
model oparty na wartości przeszacowanej, z uwzględnieniem wartości godziwej zaczerpniętej z aktywnego rynku (z pomocą przychodzi nam w tym podejściu ponownie MSSF 13). Więcej informacji w artykule o wartości przeszacowanej wg MSR 16.

Czy ciąg dalszy nastąpi?

Tematy związane z kryptowalutami jako aktywami przedsiębiorstw omówione w ostatnich dwóch wpisach obejmują zagadnienia zidentyfikowania i zaklasyfikowania (do konkretnej grupy w bilansie naszych kryptoaktywów), jak również wycenę i rozpoznanie jej skutków. Czy to już wszystko? Na pewno nie! Przecież możemy rozważać kwestię przeklasyfikowania, wyceny walutowej czy transakcji zbycia kryptowalut.
W razie pytań tego pokroju czy innych wątpliwości zachęcam do bezpośredniego kontaktu z nami!