Nowy kodeks celny

Nowy kodeks celny – sprawca rewolucji czy jednak ewolucji?

Importerów i eksporterów czeka już niebawem rewolucja celna. W miejsce uregulowań Wspólnotowego Kodeksu Celnego mają zacząć obowiązywać przepisy Unijnego Kodeksu Celnego, dalej: UKC, przyjętego w dniu 9 października 2013 r. rozporządzeniem (UE) nr 952/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady. Jego postanowienia będą miały zastosowanie od 1 maja 2016 r., gdy odnoszące się do UKC akty delegowane i wykonawcze zostaną przyjęte i wejdą w życie. Przedsiębiorcy prowadzący wymianę handlową z zagranicą muszą się więc przygotować na duże zmiany.

Cel

Zawarcie nowych regulacji w przepisach unijnego prawa celnego ma na celu:

uproszczenie prawodawstwa celnego,
ujednolicenie obsługi obrotu towarowego z zagranicą w całej Unii Europejskiej poprzez harmonizację zasad wymiany informacji i zakresu danych,
wprowadzenie ułatwień w zakresie procedur celnych dzięki ułatwieniom zmierzającym do wzrostu efektywności transakcji celnych zgodnie ze współczesnymi potrzebami,
wdrażanie obsługi procesów biznesowych we w pełni elektronicznym środowisku – zarówno dla administracji celnych, jak też podmiotów dokonujących obrotu towarowego z zagranicą,
wspieranie rzetelnych i godnych zaufania podmiotów gospodarczych – upoważnionych przedsiębiorców AEO.

Najważniejsze zmiany wprowadzane przez UKC

Z uwagi na bardzo szeroki zakres nowelizacji dotykającej wielu obszarów – przedstawiamy najważniejsze z kategorii, w ramach których należy liczyć się ze zmianami, wraz z bezpośrednim odesłaniem na stronę internetową Ministerstwa Finansów, gdzie zamieszczono opisy poszczególnych zagadnień pod kątem zmian znajdujących zastosowanie od 1 maja 2016 r.:

Najdotkliwsze w skutkach

W naszym odczuciu najbardziej istotne dla przedsiębiorców zmiany wprowadzane nowymi przepisami dotyczą m.in.:

zabezpieczeń celnych – zgodnie z przepisami UKC w większości przypadków zabezpieczenia będą miały charakter obowiązkowy, co oznacza, że wielu przedsiębiorców, którzy dzisiaj korzystając z danej procedury, nie muszą składać finansowego zabezpieczenia, np. gwarancji bankowej, w przyszłości co do zasady będą do tego zobowiązani. Obowiązek złożenia zabezpieczenia wynika bezpośrednio z przepisów unijnych odnoszących się do poszczególnych procedur celnych lub regulujących sytuację towaru w inny sposób i może stanowić warunek wydania pozwolenia na stosowanie określonej procedury celnej. Ponadto art. 91 UKC uprawnia organy celne do wymagania złożenia zabezpieczenia w przypadkach, w których złożenie zabezpieczenia nie jest obowiązkowe, jeżeli uznają, że nie jest pewne, czy kwota należności celnych przywozowych lub wywozowych odpowiadająca długowi celnemu oraz inne należności zostaną zapłacone w przewidzianym terminie;
zasad funkcjonowania procedur celnych – przykładowo: procedura przetwarzania pod kontrolą celną przestanie funkcjonować, a jej rolę będzie pełnić uszlachetnianie czynne;
wiążących informacji taryfowych - decyzja WIT jest decyzją towaroznawczą, która ma dawać pewność prawną co do klasyfikacji towaru w nomenklaturze Taryfy celnej. W związku z tym system WIT ma być znacznie bardziej ujednolicony, aby uniknąć sytuacji, w których ten sam towar jest odmiennie oceniany przez dwa państwa. Dokumenty potwierdzające kod celny danego towaru będą wydawane na 3 lata (dziś są wydawane na 6 lat) i będą wiążące zarówno dla organu, jak i przedsiębiorcy, a nie jak dziś - tylko dla organów. WIT-y wydawane przed 1 maja zachowają jednak ważność;
uzyskiwania statusu upoważnionego przedsiębiorcy (AEO);
ustalania wartości celnej.

Status AEO

Status AEO otrzymują przedsiębiorcy wiarygodni i wypłacalni, których organizacja, infrastruktura i stosowane zabezpieczenia systemów informatycznych oraz miejsc składowania towarów, czy odpowiednio środków transportu, zapewniają bezpieczeństwo miejsc i towarów oraz chronią przed nieuprawnionym dostępem.

Z posiadaniem statusu AEO wiąże się możliwość korzystania z uproszczeń określonych przepisami prawa celnego i z ułatwień w zakresie kontroli celnej.

Od 1 maja br.

Instytucja upoważnionego odbiorcy w świetle wprowadzanego UKC nie ulegnie znacznej modyfikacji. Najistotniejszą zmianą z punktu widzenia przedsiębiorcy jest dodanie nowego kryterium dla wnioskującego o pozwolenie AEOC – standardu kompetencji lub kwalifikacji zawodowych. Urzędnicy celni będą badać kompetencje zawodowe osób odpowiedzialnych za operacje kluczowe z punktu widzenia AEO. Zmianie ulegnie też kryterium przestrzegania przepisów prawa poprzez rozszerzenie o przepisy prawa podatkowego oraz brak skazania za poważne przestępstwo karne związane z działalnością gospodarczą wnioskodawcy. Pewnym nieznacznym modyfikacjom ulegną również pozostałe kryteria AEO. Zmiana ta wiąże się z koniecznością ponownej oceny dotychczas przyznanych statusów AEO. Należy również zwrócić uwagę na zmianę nazwy. Nie będziemy już mówili o świadectwie AEO lecz o „pozwoleniu AEO”.

Zgodnie z art. 38 UKC przedsiębiorca mający siedzibę na obszarze celnym Unii i spełniający kryteria określone w art. 39 UKC może złożyć wniosek o przyznanie statusu upoważnionego przedsiębiorcy. Obejmuje on następujące rodzaje pozwolenia:

upoważniony przedsiębiorca w zakresie uproszczeń celnych, które umożliwia mu korzystanie z niektórych uproszczeń zgodnie z przepisami prawa celnego – AEOC;
upoważniony przedsiębiorca w zakresie bezpieczeństwa i ochrony, które uprawnia do korzystania z ułatwień dotyczących bezpieczeństwa i ochrony – AEOS.

Można jednocześnie posiadać oba rodzaje pozwolenia AEOC/AEOS. Świadectwo połączone zachowuje dotychczasowy znacznik literowy AEOF.

Warunki i kryteria

Kryteria i warunki jakie powinna spełniać jednostka ubiegająca się o uzyskanie statusu AEO określone zostały w art. 39 UKC i obejmują one:

przestrzeganie przepisów prawa – brak poważnego naruszenia lub powtarzających się naruszeń przepisów prawa celnego i przepisów podatkowych, w tym brak skazania za poważne przestępstwo karne związane z działalnością gospodarczą wnioskodawcy;
odpowiedni system zarządzania ewidencjami – wykazanie przez wnioskodawcę, iż posiada wysoki poziom kontroli swoich operacji i przepływu towarów zapewniony poprzez system zarządzania ewidencją handlową oraz – w stosownych przypadkach – transportową co umożliwia przeprowadzanie właściwych kontroli celnych;
wypłacalność finansową – wypłacalność, którą uznaje się za udowodnioną, gdy wnioskodawca ma dobrą sytuację finansową pozwalającą mu na wypełnianie zobowiązań, stosownie do rodzaju prowadzonej przez niego działalności gospodarczej;
standardy kompetencji lub kwalifikacji zawodowych – w odniesieniu do pozwolenia, o którym mowa w art. 38 ust. 2 lit. a) – dotyczy AEOC – spełnienie praktycznych standardów w zakresie kompetencji lub kwalifikacji zawodowych bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością;
standardy bezpieczeństwa i ochrony – w odniesieniu do pozwolenia, o którym mowa w art. 38 ust. 2 lit. b) – dotyczy AEOS - odpowiednie standardy bezpieczeństwa i ochrony, które uznaje się za spełnione, gdy wnioskodawca wykaże, że utrzymuje odpowiednie środki mające na celu zagwarantowanie bezpieczeństwa i ochrony międzynarodowego łańcucha dostaw, w tym w obszarze odnoszącym się do integralności fizycznej i kontroli dostępu, procesów logistycznych, procesów związanych z postępowaniem z określonymi rodzajami towarów, w obszarze odnoszącym się do personelu oraz w obszarze identyfikacji partnerów handlowych.

Warto się pokusić o AEO

Powyżej przedstawione kryteria stanowią rozszerzenie warunków posiadania uprzywilejowanego statusu w stosunku do stanu obecnego. Niemniej jednak korzyści płynące z posiadania certyfikatu są na tyle istotne, że warto przejść przez proces weryfikacji. Dzięki temu przedsiębiorca skorzysta z uproszczeń przewidzianych w nowym kodeksie (odprawy scentralizowanej, samooceny, odprawy bez okazania towarów organom). Dzięki scentralizowanej odprawie przedsiębiorca będzie mógł dokonywać fizycznych odpraw towarów w całej UE. Jednocześnie zgłoszenia będą przedstawiane w jednym, zawsze tym samym urzędzie celnym, właściwym ze względu na miejsce siedziby przedsiębiorcy. Logistycznie jest to duże ułatwienie. Samoocena z kolei pozwoli przedsiębiorcy na samodzielne wykonanie pewnych kontroli, normalnie wykonywanych przez organy celne. To powinno w praktyce przyśpieszyć proces odpraw. Odprawa bez przedstawiania towarów organom celnym jest możliwa już dziś, w przyszłości jednak pozwolenie na brak okazania towarów organom przy odprawie będą mogli uzyskać tylko przedsiębiorcy z certyfikatem AEOC. Przedsiębiorca o statusie AEO będzie mieć też prawo do składania niższego zabezpieczenia przy stosowaniu np. procedur specjalnych. W niektórych sytuacjach będzie nawet z niego zwolniony. Dodatkowo jeśli AEO będzie się starał o pozwolenie na procedurę specjalną (np. uszlachetniania czynnego) lub prowadzenie magazynu czasowego składowania, zgodnie z nowymi przepisami będzie można przyjąć, że pewne warunki do uzyskania tych pozwoleń zostały spełnione i nie muszą być ponownie badane.

Zaostrzenie przepisów dla nieupoważnionych

Kolejnym argumentem przemawiającym za wystąpieniem o przyznanie statusu AEO jest niekorzystna zmiana przepisów w zakresie obowiązkowego zabezpieczania długu celnego dla przedsiębiorców go nieposiadających. Obecnie istnieje możliwość zastosowania procedury uszlachetniania czynnego, która pozwala na niepłacenie cła od sprowadzanych komponentów, jeżeli towary z nich wytworzone są eksportowane poza UE. W przyszłości procedura ta będzie również dostępna. Teraz jednak nie ma obowiązku zabezpieczania (np. depozytem lub gwarancją bankową) potencjalnej kwoty długu celnego, która mogłaby powstać, gdyby np. towary nie wyjechały. W przyszłości takie zabezpieczenie będzie obligatoryjne – trzeba się zatem liczyć z dodatkowymi kosztami w postaci np. prowizji dla banku. Koszty te będzie można obniżyć lub ich uniknąć, będąc AEO. Procedura uszlachetniania to tylko przykład, gdzie takie zabezpieczenie będzie obligatoryjne, ale co do zasady wszelkie operacje, które mogą skutkować powstaniem długu celnego, powinny być objęte zabezpieczeniem.

W kolejnym wydaniu Tax Alertu poinformujemy Państwa o skutkach w zakresie VAT wynikających z nowelizacji omówionych wyżej przepisów celnych.

W razie jakichkolwiek pytań lub potrzeby omówienia tematu, gorąco zachęcamy do kontaktu z naszym ekspertem Przemysławem POWIERZĄ:

e-mail: ekspert@rsmpoland.pl

tel. +48 61 8515 766

fax +48 61 8515 786