Praca i zwolnienie lekarskie w tym samym dniu – co z wynagrodzeniem za czas przepracowany?

Czas czytania: 3 minuty.

Gdy pracownik choruje, pracodawca co do zasady wypłaca mu wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy. Wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest za pierwsze 33 dni choroby w danym roku kalendarzowym, z wyjątkiem pracowników powyżej 50 roku życia, dla których wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest za pierwsze 14 dni choroby. Wypłata zasiłku chorobowego rozpoczyna się od 15 dnia choroby dla pracowników powyżej 50 roku życia oraz od 34 dnia choroby dla pozostałych.

Jak należy postąpić w sytuacji, gdy pracownik rozchoruje się po przepracowaniu pewnej części dnia, a następnie uzyska na ten dzień zwolnienie lekarskie? Jak specjalista ds. kadr i płac powinien rozliczyć wypracowane tego dnia godziny? Omówmy pokrótce regulacje w tym zakresie.

Praca na część dnia a zwolnienie lekarskie – czy konieczna jest wypłata wynagrodzenia za czas przepracowany?

Punktem wyjścia będą dwa kluczowe artykuły Kodeksu pracy. Art. 80 stanowi, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Ponadto, zgodnie z art. 82 KP, pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia. Z powyższego jasno wynika zatem, że za godziny wypracowane w ramach stosunku pracy należy zawsze wypłacić wynagrodzenie.

Z drugiej strony, wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy wypłacane są w stawkach dziennych, zgodnie z art. 92 par. 2 KP. Przepisy nie przewidują możliwości wypłaty wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego za część dnia. Zatem za pierwszy dzień zwolnienia lekarskiego w omawianym przypadku zatrudniony powinien otrzymać zarówno wynagrodzenie za przepracowane godziny, jak i wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy za cały ten dzień.

Zwolnienie lekarskie po przepracowaniu pełnego dnia – czy możliwe jest otrzymanie zarówno wynagrodzenia wynikającego z pracy w zaplanowanym wymiarze, jak i świadczenia chorobowego za ten sam dzień?

Rozpatrzmy sytuację, w której pracownik przepracuje cały dzień zgodnie z grafikiem, a następnie uda się do lekarza i otrzyma zwolnienie lekarskie obejmujące ten przepracowany już w całości dzień. W takim przypadku należy wypłacić wynagrodzenie za przepracowany dzień, a zwolnienie lekarskie rozliczać począwszy od kolejnego dnia. Takie podejście znajduje potwierdzenie w art. 12 Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zwanej dalej Ustawą). Artykuł ten stanowi, że zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia. Innymi słowy, otrzymanie pełnej dniówki wyklucza prawo do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego. W takim przypadku pierwszy dzień choroby nie jest zaliczany do okresu zasiłkowego.

Jak taki dzień wpływa na wymiar czasu pracy? W przyjętym okresie rozliczeniowym wymiar czasu pracy ulega obniżeniu o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, a więc o liczbę godzin nieprzepracowanych w związku z opuszczeniem miejsca pracy.

Warto dodać, że powyższe reguły dotyczą wyłącznie ewentualnego pierwszego dnia choroby. Pracownik nie ma bowiem możliwości samodzielnego skrócenia zwolnienia lekarskiego (do tego uprawniony jest tylko lekarz) i nie powinien zostać w takiej sytuacji w ogóle dopuszczony do pracy.

Konsekwencje pracy w trakcie zwolnienia lekarskiego

Udzielanie pracownikom zwolnień od pracy rządzi się określonymi regułami. Warto wiedzieć, że wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z przeznaczeniem może wiązać się z poważnymi następstwami.

Okres niewykonywania pracy wskutek choroby pracownika powinien być przeznaczony w maksymalnym stopniu na rekonwalescencję pracownika, umożliwiającą jego powrót do pracy w pełni sił po upływie zwolnienia chorobowego.

Jeśli pracownik w czasie zwolnienia lekarskiego zajmuje się innymi czynnościami (na przykład przeprowadza remont, wykonuje pracę zarobkową na rzecz innego zakładu pracy lub udaje się na wakacyjny wyjazd), konsekwencje mogą być dotkliwe.

Zgodnie z art. 17 przytoczonej wyżej Ustawy, ubezpieczony, który wykonuje w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Na tej podstawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych po kontroli zwolnienia lekarskiego ma prawo wstrzymać wypłatę zasiłku chorobowego, a nawet zobowiązać pracownika do zwrotu już wypłaconego zasiłku. Możliwa jest także sytuacja, gdy pracodawca wypowie pracownikowi umowę o pracę, argumentując to na przykład narażeniem go na ponoszenie niepotrzebnych kosztów.