Faktura korygująca: moment korekty przychodów i kosztów. Szansa na otrzeźwienie.

Tomasz BEGER
doradca podatkowy, Tax Partner w RSM Poland

Jak to zwykle bywa przy zmianach w podatkach, trochę po cichu i tylnymi drzwiami wprowadzana jest istotna zmiana dotycząca momentu uwzględnienia w kalkulacji CIT/PIT skutków wystawionej (lub otrzymanej) faktury korygującej. Dlaczego to tak istotne?

Dla przypomnienia: od kilku lat sądy administracyjne (włącznie z NSA[1]) uparcie twierdzą, że na gruncie podatku dochodowego wszelkie korekty przychodów, niezależnie od ich przyczyny (rabatu potransakcyjnego, bonusu, zwrotu towaru, pomyłki) oraz skali opóźnienia w stosunku do pierwotnej transakcji, nie kreują żadnego odrębnego zdarzenia gospodarczego. Co za tym idzie wszelkie skutki wynikające z wystawienia faktury korygującej (czyli w domyśle zwiększenie przychodów i kosztów) powinny zostać uwzględnione wstecznie, w rozliczeniu za okres, w którym przychód został pierwotnie wykazany.

Czyli przykładowo, jeśli do dostawy z roku 2012, podatnik wystawi w roku 2015 fakturę korygującą wartość towarów, to zmuszony jest i tak skorygować (już dawno złożone) zeznanie podatkowe za rok 2012. I to mimo, że dokument  będący podstawą do takiej korekty pojawi się z trzyletnim opóźnieniem. Wszyscy którzy na co dzień zajmują się w praktyce podatkami i księgowością załamują nad tym podejściem ręce, bo generuje ono gigantyczną ilość zamieszania i dodatkowej pracy. Sądy administracyjne są jednak nieugięte.

Podobne podejście organy podatkowe[2] od pewnego czasu próbują uskuteczniać także po stronie nabywcy, który miał szczęście otrzymać fakturę korygującą, która wpływa na wartość jego kosztów podatkowych. Organy twierdzą bowiem, że skutki takiegoż dokumentu powinny zostać odniesione do tego okresu, w którym koszt uzyskania przychodów (z faktury pierwotnej) został po raz pierwszy zarejestrowany i wpływał na podstawę opodatkowania.

Opisane powyżej przypadki to jeden z najbardziej jaskrawych przykładów oderwania od rzeczywistości gospodarczej zarówno sądów administracyjnych jak i organów podatkowych. Nie wspominając już nawet o braku stałości i jednolitości wykładni prawa podatkowego w sytuacji gdy przepisy nie uległy zmianie (przed 2011 rokiem wszelkie korekty przychodów i kosztów były wykazywane na bieżąco i jakoś nikomu to nie wadziło).

Wydaje się, że wspomniane problemy techniczne, które podatnicy są zmuszeni pokonywać,  zostały w końcu dostrzeżone przez legislatorów. Ministerstwo Gospodarki przygotowało projekt zmian (26 maja 2015 skierowany do I czytania w Sejmie), który ma ukrócić raz na zawsze wszelkie dywagacje dotyczące „właściwego” momentu rozpoznania korekty przychodu i kosztu. Jak wspomniałem na początku, nowelizacja ustaw CIT i PIT jest wprowadzana „tylnymi drzwiami”, poprzez akt prawny o mało podatkowym tytule: Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów. I cóż tam ciekawego można znaleźć? Otóż w art. 2, 3 i 4 projektu znajdujemy odniesienie do podatków dochodowych i po trochu cierpiąc na deja vu (bo przecież kiedyś już tak było), wskazanie, że korekty przychodów/kosztów co do zasady ujmuje się w tym okresie, w którym wystawiona została faktura korygująca. Ta zasada nie będzie obowiązywała jedynie wówczas, gdy korekta jest pokłosiem pomyłki lub błędu na pierwotnej fakturze. Aż chciałoby się zakrzyknąć: „nareszcie” (po cichu dodając: „tylko dlaczego tak późno”). Jestem gorącym zwolennikiem takiego rozwiązania. Mam też nadzieję, że projekt nie przeleży w jakiejś szafie i mimo wakacji oraz jesiennych wyborów szczęśliwie zostanie uchwalony jeszcze w tym roku (projekt zakłada wejście w życie nowych regulacji od 1 stycznia 2016 roku).