Relokacja pracownika w praktyce – aspekty podatkowe i nie tylko (cz. 2). Opodatkowanie dochodu polskiego rezydenta z pracy za granicą

Katarzyna SADOWSKA
Tax Supervisor w RSM Poland

W pierwszej części dotyczącej problematyki relokacji pracownika opisaliśmy zagadnienie rezydencji podatkowej. Nadszedł więc czas na poruszenie kolejnej ważnej kwestii – sposobu opodatkowania pracy najemnej według umów międzynarodowych. Umowy te mają na celu zapobiegnięcie podwójnemu opodatkowaniu tego samego dochodu, czyli m.in. zapewnienie, że dochód z pracy świadczonej za granicą nie zostanie opodatkowany w dwóch krajach (czyli kraju, w którym praca jest świadczona oraz w kraju rezydencji podatkowej pracownika).

Zasada ogólna

Z reguły w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania przyjmuje się zasadę, że wynagrodzenie z tytułu pracy najemnej uzyskiwane przez osobę mającą miejsce zamieszkania (czyli omawianą wcześniej rezydencję podatkową) w danym państwie, podlega opodatkowaniu tylko w tym państwie – chyba, że praca wykonywana jest w drugim kraju. 

Oznacza to, że jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce wykonuje pracę np. w Niemczech, to wynagrodzenie za tę pracę powinno być opodatkowane właśnie w Niemczech.

Wyjątek od zasady

Od zasady tej przepisy umów o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidują jednak wyjątek. Jeżeli:

1. pracownik przebywa w drugim państwie (np. w Niemczech) nie dłużej, niż 183 dni w roku (sprawdzamy stale 365 dni wstecz na dzień sprawdzenia), oraz
2. wynagrodzenie jest finansowane przez pracodawcę (lub w imieniu pracodawcy), który nie posiada w tym drugim państwie siedziby oraz
3. wynagrodzenie nie jest finansowane przez zakład lub stałą placówkę (np. oddział) pracodawcy w tym drugim państwie,

to wynagrodzenie za pracę pracownika mającego rezydencję podatkową w Polsce jest opodatkowane w Polsce. Wszystkie te warunki muszą być przy tym spełnione razem (łącznie). Dochód z pracy będzie więc nadal opodatkowany w kraju, w którym praca jest wykonywana, jeżeli:

1. pracownik przebywa w kraju, w którym wykonuje pracę przez więcej, niż 183 dni w roku (przy czym do limitu tego wliczają się również dni wolne od pracy) lub
2. jego wynagrodzenie jest finansowane przez pracodawcę, który posiada siedzibę w kraju wykonywania pracy lub
3. wynagrodzenie jest finansowane przez np. oddział pracodawcy, który nie posiada siedziby w kraju, w którym wykonywana jest praca.

Metody unikania podwójnego opodatkowania

Aby uniknąć sytuacji, w której dochód mieszkańca Polski z pracy za granicą zostanie opodatkowany w dwóch państwach, tzn. w Polsce i w kraju, w którym osoba ta pracuje, umowy międzynarodowe ustalają metody unikania podwójnego opodatkowania. W zawieranych przez Polskę umowach międzynarodowych występują dwie metody.

1. Metoda wyłączenia z progresją (np. umowa z Belgią, Chinami, Czechami, Danią, Francją, Hiszpanią, Niemcami, Włochami), zgodnie z którą dochód uzyskany z pracy np. w Niemczech jest w Polsce zwolniony z opodatkowania. Jeżeli podatnik nie uzyskał żadnego dochodu opodatkowanego w Polsce, to nie musi składać zeznania podatkowego. Jeżeli jednak dochód taki uzyskał, to musi wziąć pod uwagę dochód z zagranicy przy obliczaniu stawki podatku, przy pomocy której opodatkuje dochód z Polski.
2. Metoda proporcjonalnego odliczenia (np. umowa z Austrią, Holandią, Irlandią, Japonią, Rosją, Słowacją, Stanami Zjednoczonymi, Wielką Brytanią), zgodnie z którą dochód z pracy np. w Holandii jest opodatkowany Polsce, ale od należnego podatku odlicza się podatek zapłacony od tego dochodu zagranicą (do określonej wysokości).

Podsumowanie

Polski rezydent pracujący za granicą w pierwszej kolejności musi więc ustalić, czy jego dochody podlegają opodatkowaniu wyłącznie w Polsce, czy również w kraju, w którym wykonuje pracę, a w tym drugim przypadku – sprawdzić, jaką metodę unikania podwójnego opodatkowania Polska przyjęła w podpisanej z tym krajem umowie międzynarodowej. Jeżeli są Państwo ciekawi, jak z wynagrodzenia powinna rozliczyć się osoba, która pracuje dla zagranicznego pracodawcy, lecz pracę wykonuje w Polsce, to zapraszam do następnej odsłony naszego cyklu, która będzie poświęcona właśnie temu zagadnieniu.