Sądy po stronie podatników: organ podatkowy nie może żądać od podatnika samodzielnego dokonywania kwalifikacji prawnej opisanego przez niego stanu faktycznego

Czas czytania: 3 minuty.

Dlaczego uzyskanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego nie zawsze jest proste? Powodów może być wiele. Czasami utrudnienia powoduje nieprawidłowe opisanie stanu faktycznego… a czasami nie ułatwia tego sam Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Zdarza się bowiem, że DKIS, aby uchylić się od wydania interpretacji indywidualnej, zadaje w wezwaniu do uzupełnienia wniosku wiele pytań, co prowadzi do wydania przez organ postanowienia, że wniosek podatnika zostanie pozostawiony bez rozpatrzenia.

W niedawno opublikowanym wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny rozstrzygał skargę podatnika na tego typu praktykę DKIS. Szczęśliwie, sąd stanął po stronie podatnika (wyrok WSA we Wrocławiu z 12 września 2023 r., o sygn. I SA/Wr 119/23).

Jak DKIS unika wydawania interpretacji indywidualnych?

Początek sporu między podatnikiem a organem podatkowym

Podatnik, prowadzący działalność w zakresie wytwarzania programów komputerowych, zwrócił się do DKIS z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie tzw. ulgi IP Box. Aby skorzystać ze wspomnianej ulgi kluczowe jest ustalenie czy podatnik prowadzi działalność obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe. 

Organ interpretacyjny uznał, że złożony przez podatnika wniosek o interpretację nie spełnia wymogów formalnych wynikających z Ordynacji podatkowej i wezwał wnioskodawcę do uzupełnienia braków we wniosku – pod rygorem pozostawienia go bez rozpatrzenia. 

Podatnik miał przede wszystkim jednoznacznie wskazać, czy prowadzona przez niego działalność jest działalnością obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe. W konsekwencji organ niejako zmuszał podatnika do tego, by on sam udzielił odpowiedzi na swoje własne pytanie zadane w interpretacji. 

Podatnik starał się odpowiedzieć na pytania DKIS, jednak nie był w stanie jednoznacznie określić, czy prowadzona przezeń działalność jest działalnością badawczo-rozwojową, bowiem odpowiedzi tej szukał poprzez złożenie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Gdyby przedsiębiorca wiedział, czy jego działalność może zostać zakwalifikowana jako działalność badawczo-rozwojowa, nie miałby potrzeby zwracania się o interpretację. Organ w konsekwencji pozostawił wniosek o wydanie interpretacji bez rozpatrzenia. 

DKIS argumentował, że wniosek o interpretację podatkową nie został rozpatrzony, ponieważ podatnik nie uzupełnił wszystkich braków wskazanych w wezwaniu; dodatkowo, samo uzupełnienie stanu faktycznego organ określił jako niekompletne, niejasne i niejednoznaczne. Zdaniem organu nie zawierało ono wielu szczegółowych okoliczności sprawy. W szczególności przeważyło to, że wnioskodawca „zaniechał” udzielenia wprost odpowiedzi na pytanie o to, czy jego działalność należy uznać za działalność badawczo-rozwojową.

Spór z fiskusem przeniósł się do WSA we Wrocławiu a jego istotą było ustalenie, czy DKIS może żądać od wnioskodawcy, aby ten w opisie stanu faktycznego samodzielnie dokonywał kwalifikacji prawnej opisanych przez niego prac na podstawie przepisów prawa.

WSA nie poparł działań fiskusa i uznał, że podatnik ma prawo uzyskać indywidualną interpretację

Sąd uchylił zaskarżone postanowienie organu podatkowego i orzekł, że wniosek, który zawiera niezbędne minimum informacji (wyczerpujący opis stanu sprawy), nie może zostać pozostawiony bez rozpoznania.

WSA uznał, że, w kwestionowanym przez DKIS zakresie, podatnik przedstawił zaistniały stan faktyczny w stopniu wyczerpującym – tj. zawierającym niezbędny zakres informacji pozwalający na dokonanie przez organ oceny stanowiska wnioskodawcy. 

Sąd przyznał rację podatnikowi i stwierdził, że organ podatkowy nie może odmawiać dokonania interpretacji przedmiotowych przepisów i oczekiwać, że to podatnik dokona samodzielnie kwalifikacji swojej działalności. Nie można żądać od podatnika, który ubiega się o interpretację indywidualną, aby we własnym zakresie rozstrzygnął, czy podejmowane przez niego czynności stanowią w przedmiotowej sprawie działalność badawczo-rozwojową. Takie żądanie, to w istocie oczekiwanie, aby wnioskodawca wyręczył organ w dokonaniu interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Jakie są spostrzeżenia z omawianego wyroku?

Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który zawiera niezbędne minimum informacji (to znaczy wyczerpujący opis stanu sprawy), nie może zostać pozostawiony przez organ bez rozpatrzenia. 

Organ nie może żądać od podatnika, aby ten wyręczał go w interpretowaniu przepisów prawa, a procedura uzupełniania braków formalnych nie może być przez DKIS wykorzystywana w taki sposób. 

Obowiązkiem organu interpretacyjnego jest bowiem dokonanie interpretacji przepisów prawa podatkowego i ciężar ten nie może być w żadnym wypadku przerzucany na podatnika. 

Sąd podkreślił, że tego typu działania DKIS mogą sprawiać, że – w połączeniu z dużą liczbą wskazanych w wezwaniu żądań i krótkim terminem na ich wyjaśnienie (najczęściej tygodniowym) – sens i cel zadanych pytań oraz intencje organu stają się niejasne w oczach podatnika.

Wyrok z pewnością daje nadzieję podatnikom zamierzającym zwrócić się o wydanie interpretacji indywidualnej. Odmowa wydania interpretacji w podobnym, a także w innych stanach faktycznych, staje się bowiem często stosowaną praktyką fiskusa. Jak jednak pokazuje opisana sprawa, warto dochodzić swoich praw.