Szykują się kolejne zmiany w cenach transferowych

Magdalena MICHAŁOWSKA
Junior Tax Consultant

Opublikowany ostatnio rewolucyjny projekt zmian w CIT i PIT wzbudził wiele kontrowersji, w szczególności w kwestii nadania spółkom komandytowym statusu podatnika CIT. To jedna z licznych zmian proponowanych przez ustawodawcę, które omawialiśmy w Alercie Podatkowym. Ważne zmiany, które mają wejść w życie już od początku 2021 roku, dotyczą również regulacji z zakresu cen transferowych i właśnie na nich skupimy się w dzisiejszym wpisie.

Transakcje z podmiotami z tzw. „rajów podatkowych”

Główne zmiany w zakresie cen transferowych przewidywane w Projekcie dotyczą transakcji z podmiotami z tzw. „rajów podatkowych”. W szczególności polegają one na:

1. rozszerzeniu zakresu transakcji podlegających weryfikacji pod kątem zgodności z zasadą ceny rynkowej na:

• transakcje, w wyniku których polski podatnik lub spółka niebędąca osobą prawną otrzymuje zapłatę od podmiotu z kraju lub terytorium stosującego szkodliwą konkurencję podatkową;
• transakcje kontrolowane lub transakcje inne niż kontrolowane, jeżeli rzeczywisty właściciel (ang. beneficial owner) ma rezydencję podatkową w tzw. raju podatkowym, przy czym odesłano do definicji ustawowej rzeczywistego właściciela. Rezygnacja z niezdefiniowanego pojęcia dokonywania „bezpośrednio lub pośrednio” zapłaty należności na rzecz tzw. podmiotu rajowego eliminuje wątpliwości interpretacyjne związane w szczególności ze rozumieniem frazy „pośrednio”. Jednocześnie wprowadzono domniemanie, że rzeczywisty właściciel ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w tzw. raju podatkowym w sytuacji, gdy kontrahent podatnika lub spółki niebędącej osobą prawną dokonuje w roku podatkowym rozliczeń z podmiotem mającym siedzibę lub zarząd w tzw. raju podatkowym. Podatnik lub spółka niebędącą osobą prawną powinni dokonać ustalenia tych okoliczności z zachowaniem zasad należytej staranności;

2. ujednoliceniu, że w odniesieniu do tzw. kontrolowanych i niekontrolowanych transakcji rajowych obowiązuje jednolity próg dokumentacyjny wynoszący 100 tys. PLN;
3. rozszerzeniu zakresu szacowania wartości transakcji, w szczególności na transakcje inne niż kontrolowane, jeżeli rzeczywisty właściciel (ang. beneficial owner) ma rezydencję podatkową w tzw. raju podatkowym, przy czym odesłano do definicji ustawowej rzeczywistego właściciela;
4. rozszerzeniu zakresu elementów wymaganych w lokalnej dokumentacji podatkowej transakcji z podmiotami z tzw. rajów podatkowych m.in. o uzasadnienie gospodarcze zawarcia transakcji z tym podmiotem, w tym tzw. test korzyści (ang. benefit test), tj. opis spodziewanych korzyści ekonomicznych, w tym podatkowych.

Szczególnie dyskusyjny jest obowiązek weryfikowania rzeczywistego właściciela w sytuacji, gdy kontrahent podatnika lub spółki niebędącej osobą prawną dokonuje rozliczeń z podmiotem mającym siedzibę lub zarząd w tzw. raju podatkowym. Pozyskanie informacji na temat kontrahentów naszych kontrahentów w wielu przypadkach będzie niemożliwe, bądź znacznie utrudnione. To jednak nie pierwszy raz, kiedy ustawodawca nakłada na podatników obowiązki, do których realizacji mają mocno ograniczone narzędzia, z równoczesnym brakiem środków przymusu względem kontrahentów (vide: weryfikacja „beneficial owner” przy poborze podatku u źródła).

Sprawozdanie z realizacji strategii podatkowej

Podatkowe grupy kapitałowe oraz podatnicy, których przychody w roku poprzednim przekroczyły równowartość 50 mln EUR, będą zobowiązani do sporządzenia i podania do publicznej wiadomości sprawozdania z realizacji strategii podatkowej, które obejmuje również informacje w zakresie cen transferowych, tj. informacje o:

1. transakcjach z podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 UPDOP, których wartość przekracza 5% sumy bilansowej aktywów;
2. planowanych lub podejmowanych przez podatnika działaniach restrukturyzacyjnych mogących mieć wpływ na wysokość zobowiązań podatkowych podatnika lub podmiotów powiązanych w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 UPDOP;
3. dokonywaniu rozliczeń podatkowych podatnika w krajach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową.

Ustawodawca wskazuje równocześnie, że ujawnieniu nie będą podlegały informacje objęte tajemnicą handlową, przemysłową, zawodową lub procesu produkcyjnego, co wydaje się racjonalnym wyłączeniem, ale nastręczać będzie wielu praktycznych problemów interpretacyjnych.

Sprawozdanie z realizacji strategii podatkowej podatnik powinien zamieścić na swojej stronie internetowej w terminie do końca dziewiątego miesiąca następującego po upływie terminu na złożenie zeznania rocznego.

Niedopełnienie ww. obowiązków będzie podlegało karze pieniężnej w wysokości do 1 mln PLN.

Jak widać, ustawodawca konsekwentnie rozszerza w ustawach podatkowych katalog kar pieniężnych, których nakładanie wydaje się być łatwiejsze i pewniejsze w zakresie zapewnienia wpływów budżetowych, niż prowadzenie przewlekłych postępowań karnoskarbowych (gdzie jeszcze trzeba wykazać winę i umyślność czynu).

Zmiany w związku z COVID-19

W uzasadnieniu do projektu czytamy, że celem wprowadzenia zmian jest również zmniejszenie obciążeń o charakterze biurokratycznym i administracyjnym dla przedsiębiorców w zakresie cen transferowych w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii w związku z COVID-19. Ułatwienia w wypełnianiu obowiązków podatkowych w szczególnie trudnym okresie wyjścia z kryzysu powstałego w wyniku epidemii COVID-19 będą polegać na:

1. wprowadzeniu zwolnienia z obowiązku posiadania przez podatnika oświadczenia podmiotu powiązanego o dokonaniu korekty cen transferowych (zwolnienie ma objąć tylko korekty dokonywane w okresie trwania kryzysu wywołanego COVID-19);
2. możliwości skorzystania ze zwolnienia z obowiązku przygotowania lokalnej dokumentacji cen transferowych dla transakcji krajowych (art. 11n pkt 1 UPDOP) przez podmioty, u których przychody w roku podatkowym dotkniętym kryzysem związanym z COVID-19 spadły o co najmniej 50% w odniesieniu do łącznych przychodów uzyskanych w analogicznym okresie bezpośrednio poprzedzającym ten rok (dla tej grupy podmiotów powiązanych utrzymany pozostał obowiązek przekazywania Szefowi KAS informacji o cenach transferowych);
3. wprowadzeniu ułatwień w podpisywaniu oświadczeń o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych. Oświadczenie, składane za rok podatkowy (obrotowy) lub w momencie, w którym na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obowiązywał stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii ogłoszone w związku z COVID-19, może podpisać:

• osoba fizyczna – w przypadku podmiotu powiązanego będącego osobą fizyczną;
• osoba upoważniona przez przedsiębiorcę zagranicznego do reprezentowania go w oddziale – w przypadku podmiotu powiązanego będącego przedsiębiorcą zagranicznym posiadającym oddział na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• osoba uprawniona do reprezentacji – w przypadku pozostałych podmiotów powiązanych

– przy czym nie jest dopuszczalne złożenie oświadczenia przez pełnomocnika.

Podsumowanie

Zmiany proponowane w związku z epidemią COVID-19 mają co prawdą charakter tymczasowy, jednak z pewnością stanowią pozytywny element projektowanych regulacji. Z drugiej strony, wprowadzenie dodatkowych obowiązków administracyjnych w postaci raportowania realizacji strategii podatkowej, czy też dodatkowe obowiązki nakładane na podatników realizujących transakcje z podmiotami z tzw. „rajów podatkowych” zmierzają w przeciwnym kierunku. Aktualnie Projekt jest na etapie opiniowania, które potrwa tylko do 21 września br. Będziemy informować Państwa o postępach prac legislacyjnych w tym zakresie.