Tax alert 10/2015

Rozstrzyganie wątpliwości na korzyść podatnika oraz koniec z korektą kosztów z tytułu niezapłaconych faktur

Dnia 5 sierpnia 2015 roku Prezydent Bronisław Komorowski podpisał ustawę o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, której był pomysłodawcą. Ustawa ta wprowadza przede wszystkim dwie istotne zmiany – powołuje do życia zasadę in dubio pro tributario (rozstrzyganie wątpliwości na korzyść podatnika), a także uchyla uciążliwy obowiązek korekty kosztów z tytułu nieuregulowanych zobowiązań. W poniższym Tax Alercie pokrótce przedstawimy Państwu zakres oraz najważniejsze skutki wprowadzonej nowelizacji.

In dubio pro tributario

Ordynacja podatkowa zostanie rozszerzona o art. 2a, w którym wskazano, iż niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika.

Zgodnie ze wskazaną zasadą, jeżeli w procesie dokonywania wykładni przepisów prawa pojawią się pewne wątpliwości, powstałe niejasności organ podatkowy lub sąd administracyjny powinien rozstrzygnąć na korzyść podatnika. Zamieszczenie reguły interpretacyjnej in dubio pro tributario ma doprowadzić do wzmocnienia ochrony praw podatnika i obrotu gospodarczego. Niewątpliwie należy uznać to za krok w dobrym kierunku. Uzasadnione zastrzeżenia budzi jednak sama treść przepisu wprowadzającego omawianą regułę interpretacyjną. Przede wszystkim dlatego, że została ona sformułowana poprzez użycie zwrotów nieostrych, niejasnych i niejednoznacznych. A to właśnie wieloznaczność zwrotów, którymi posługuje się ustawodawca stanowiąc regulacje podatkowe, jest źródłem wątpliwości interpretacyjnych i problemów podatników.

Niestety brak jest definicji sformułowania korzyść podatnika. Ponadto nie do końca wiadomo jak należy rozumieć zwrot: niedające się usunąć wątpliwości. Rodzi to ryzyko, iż organy podatkowe w sposób arbitralny będą przesądzać, że interpretowany przepis nie rodzi wątpliwości interpretacyjnych albo uznawać, że niejasności mogą zostać usunięte. Tym samym wprowadzona zasada może stanowić martwy przepis, który nie będzie stosowany.

Należy także zwrócić uwagę, że treść przepisu, który wprowadza zasadę in dubio pro tributario odnosi się wyłączenie do podatnika, nie obejmuje natomiast płatników i inkasentów. Ponadto omawiana zasada została ograniczona jedynie do treści przepisów prawa podatkowego, całkowicie pomijając wątpliwości, które mogą wystąpić podczas ustalania stanu faktycznego
w danej sprawie. Część ekspertów uważa również, iż wprowadzenie tej zasady jest niezgodne z konstytucją, ponieważ przedkłada dobro jednostki nad dobrem publicznym.

Korekta kosztów

Drugą istotną zmianą jest uchylenie obowiązku korekty kosztów uzyskania przychodu będącego pochodną nieuregulowania zobowiązań w terminie. Regulacja wskazująca na istnienie przedmiotowego obowiązku usunięta zostanie zarówno z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jak i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Celem wprowadzonych od 1 stycznia 2013 roku przepisów w zakresie korekty kosztów było zmniejszenie występujących na rynku zatorów płatniczych. Miało to stanowić pomoc dla najmniejszych i najsłabszych podmiotów gospodarczych, zniechęcając nabywców do naruszania ustanowionych wcześniej terminów zapłaty, czy narzucania długich okresów płatności. Z uwagi jednak na nieprecyzyjne sformułowanie tych przepisów oraz ich wadliwą konstrukcję, nie tylko nie wpłynęło to pozytywnie na rynek, ale także obowiązek dokonywania korekty kosztów okazał się dla przedsiębiorców niebywale uciążliwy.

Z dniem 1 stycznia 2016 roku przestaną obowiązywać te regulacje. Ustawa przewiduje jednak przepisy przejściowe. Ci podatnicy, którzy do końca 2015 roku skorygują koszty podatkowe lub zwiększą przychody w związku z niezapłaconymi przez nich fakturami, nie utracą prawa do zwiększenia kosztów uzyskania przychodów po uregulowaniu zaległych zobowiązań.

Podsumowując, uchwalone zmiany powinny pozytywnie wpłynąć na sytuację podatników. Co prawda ciężko jest przewidzieć, w jaki sposób organy podatkowe będą interpretować zasadę in dubio pro tributario, która została określona mało precyzyjnie i dość lakonicznie, to jednak będzie ona stanowić dodatkowy argument w przypadku wystąpienia sporu na linii podatnik – organ podatkowy. Na obowiązek korekty kosztów podatnicy narzekali tak naprawdę od momentu, kiedy przepisy te weszły w życie, a więc ich zniesienie niewątpliwie ucieszy każdego przedsiębiorcę.

Jeżeli mają Państwo jakiekolwiek pytania lub wątpliwości, zachęcam do kontaktu.