Traktat o dobrej robocie

Piotr BINDAS
biegły rewident, Senior Audit Manager w RSM Poland

O współpracy z audytorem już na naszym blogu pisaliśmy, jednak kiedy przeglądam publicznie dostępne sprawozdania finansowe, szczególnie spółek notowanych na New Connect, to wydaje mi się, że ciągle mówi się na ten temat za mało. Proponuję przejrzeć kilka losowo wybranych sprawozdań finansowych, które emitenci prezentują na swoich stronach internetowych. Nie chodzi mi o ocenę działalności ekonomicznej tych spółek, ale o przyjrzenie się, w jaki sposób informacja na temat dokonań spółki w danym roku jest ujmowana w rocznym sprawozdaniu finansowym, które moim zdaniem powinno być informacją zarządu do organu nadrzędnego w spółce jakim są jej właściciele (tak tak, w spółce najważniejsi są jej udziałowcy/akcjonariusze, bo to po prostu ich własność). Często przeglądam sprawozdania spółek notowanych na New Connect i mnie, jako postronnego czytelnika kłują w oczy dwie rzeczy: nieumieszczanie wszystkich wymaganych ustawą o rachunkowości informacji oraz ogólna niechlujność prezentowanych sprawozdań finansowych, które tak naprawdę świadczą o podejściu zarządu spółki do tego dokumentu.

Moje sprawozdanie świadczy o mnie

Jako audytorowi zdarza mi się słyszeć „...I jeszcze te noty…”, „Po co tyle tego?” itp. Odpowiadam wtedy: „Skoro ustawodawca określił minimalny zakres informacji koniecznych do zaprezentowania w sprawozdaniu to znaczy, że są one ważne i potrzebne do oceny sytuacji finansowej spółki oraz jej dokonań w danym roku”. Wypełnianie wymogów informacyjnych, jest szczególnie istotne dla akcjonariuszy mniejszościowych, a zwłaszcza tych, którzy inwestują swoje środki na rynku New Connect. Ponieważ jest on regulowany w dużo mniejszym stopniu niż warszawska GPW, ryzyko inwestycyjne jest tam dużo większe, a tym samym potrzeba dostępu do pełnych i przejrzystych danych – silniejsza. Osobnym tematem jest zwykła niechlujność przygotowywanych sprawozdań finansowych. Nie wydaje mi się, aby to były strasznie zamierzchłe czasy, ale mnie w szkole podstawowej wbijano do głowy: „mój zeszyt świadczy o mnie”. Teraz powiedziałbym: „moje sprawozdanie świadczy o moim stosunku do czytelnika”.

Sprawozdanie finansowe jak okładka książki

Ojców porażki w postaci niepełnego i niestarannie sporządzonego sprawozdania finansowego jest niestety wielu. Po pierwsze – osoby sporządzające, które często nie mają umiejętności, ale chyba przede wszystkim wyobrażenia, iż roczne sprawozdanie nie jest przygotowywane „sobie a muzom” tylko dla określonej grupy (akcjonariuszy) i w określonym celu (ocena finansowa całokształtu dokonań spółki w danym roku obrotowym). Po drugie – zarządy, które aprobują a następnie publikują niestarannie sporządzone sprawozdania finansowe. Jest to tym bardziej zastanawiające, iż często ocenia się „książkę po okładce”, a niewątpliwie nic nie nadaje się lepiej na okładkę książki o nazwie Firma niż jej sprawozdanie finansowe. Po trzecie – akcjonariusze, gdyż nie naciskają wystarczająco na zarządy, aby opisywany przeze mnie stan rzeczy uległ poprawie. Po czwarte (i tu niestety musimy jako grupa zawodowa uderzyć się we własne audytorskie piersi) – biegli rewidenci. O ile jestem jak najdalszy od sugerowania, że audytorom brakuje wystarczającej wiedzy, to niestety muszę ze wstydem przyznać, iż w wielu przypadkach nam również nie wystarcza wyobraźni odnośnie tego, co stanie się ze sprawozdaniem finansowym po jego podpisaniu. I tu właściwie zataczamy koło, aby zakończyć konkluzją podobną do tej jaka pojawiła się w wypowiedzi przywołanej przeze mnie na samym początku – decydując się na współpracę z biegłym rewidentem, wybierzmy jak najlepszego (co zwykle nie oznacza najtańszego). Dobry audytor nie tylko wesprze nas wiedzą z zakresu rachunkowości czy podatków, ale też pozwoli nam uniknąć wstydu wynikającego z publikacji niestarannie sporządzonego sprawozdania finansowego.