Tax Alert 6/2015

Nowelizacja przepisów w zakresie cen transferowych

28 kwietnia opublikowano przygotowany przez Ministerstwo Finansów projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Zawiera on m.in. nowelizację przepisów dotyczących cen transferowych. Proponowane zmiany znacząco modyfikują obecne unormowania odnoszące się do dokumentowania transakcji zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi. Przede wszystkim proponuje się nałożenie na większych podatników bardziej rygorystycznych wymogów w zakresie przygotowania dokumentacji. Zgodnie z projektem, nowe rewolucyjne przepisy mają obowiązywać już od 1 stycznia 2016 roku, dlatego też gorąco zachęcamy do lektury poniższej publikacji.

Wprowadzane zmiany są realizacją wytycznych OECD odnoszących się do dokumentacji cen transferowych, które zostały wypracowane wspólnie z państwami G20 w ramach projektu BEPS (ang. Base Erosion and Profit Shifting). Jego celem jest przeciwdziałanie skutkom sztucznego obniżania podstawy opodatkowania oraz przenoszenia dochodów pomiędzy podmiotami powiązanymi. Podobne uregulowania obowiązują lub są na etapie wdrożenia także w innych państwach będących członkami OECD. Proponowane rozwiązania uwzględniają ponadto uwagi końcowe i wnioski płynące z kontroli Najwyższej Izby Kontroli w zakresie nadzoru organów podatkowych i organów kontroli skarbowej nad prawidłowością rozliczeń z budżetem państwa podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego. NIK podkreślił konieczność rozbudowania zakresu danych związanych z transakcjami z podmiotami powiązanymi, które przekazywane są do organów podatkowych przez największych podatników.

Nowa kategoria podmiotów powiązanych oraz limit dla sporządzenia dokumentacji

Pierwsza poważna zmiana wynikająca z nowych regulacji dotyczy modyfikacji procentowego poziomu udziału bezpośredniego lub pośredniego w kapitale innego podmiotu gospodarczego. Obecnie obowiązujące przepisy określają poziom uczestnictwa kapitałowego na bardzo niskim 5-procentowym poziomie. Zgodnie z propozycją wyrażoną w projekcie, próg udziału w kapitale innego podmiotu, przesądzający o istnieniu powiązań kapitałowych, zostanie zwiększony do 20%.

W projekcie przewidziano także zmianę zakresu podmiotowego dotyczącego obowiązku dokumentowania transakcji. Wymóg sporządzenia dokumentacji cen transferowych będzie spoczywać na podatnikach wykonujących pozarolniczą działalność gospodarczą i prowadzących księgi rachunkowe, których przychody lub koszty bilansowe przekroczyły równowartość w polskich złotych 2 mln EUR. Oznacza to, że podmioty, które prowadzą działalność na mniejszą skalę nie będą podlegały obowiązkowi dokumentacyjnemu.

Limit ten będzie miał zastosowanie także do podatników prowadzących działalność poprzez spółkę osobową – w takim przypadku brane będą pod uwagę przychody, bądź koszty spółki nieposiadającej osobowości prawnej.

Fakt przekroczenia wskazanego progu 2 mln EUR będzie o tyle istotny, iż obowiązkiem dokumentacyjnym będą objęte nie tylko wszystkie transakcje dokonane z podmiotami powiązanymi w danym roku podatkowym (a więc także te o nieznacznej wysokości), ale także operacje przeprowadzone w roku następnym – bez względu na wysokość przychodów i kosztów wykazanych w księgach rok później.

Rozszerzenie zakresu przedmiotowego dokumentacji

Zgodnie z projektem, konieczność przygotowania dokumentacji wystąpi nie tylko w odniesieniu do transakcji, ale dotyczyć będzie również innych zdarzeń ujmowanych w księgach rachunkowych, zachodzących pomiędzy podmiotami powiązanymi. Ustawodawca bezpośrednio wskazał, iż chodzi tutaj m.in. o umowy zarządzania płynnością, umowy o podziale kosztów, umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze. Tym samym zrezygnowano z definiowania pojęcia „transakcja”, a objęto obowiązkiem dokumentacyjnym tak naprawdę wszelkie operacje dokonywane pomiędzy podmiotami z grupy kapitałowej, które będą miały swoje odzwierciedlenie w księgach rachunkowych.

Termin oraz zakres informacji ujętych w dokumentacji

Bardzo istotną zmianą jest precyzyjnie określenie daty, do której dokumentacja powinna zostać sporządzona, a mianowicie do dnia złożenia zeznania podatkowego za dany rok podatkowy. Jednocześnie należy zwrócić uwagę na konieczność dokonywania corocznych przeglądów opracowanej dokumentacji, w przypadku, kiedy dotyczą one kontynuowanych transakcji lub innych zdarzeń gospodarczych.

Kolejnym novum jest uzależnienie zakresu obowiązków dokumentacyjnych od wielkości uzyskiwanych przychodów lub ponoszonych kosztów. Przekroczenie wskazanych w projekcie progów „transakcyjnych” spowoduje konieczność włączenia do dokumentacji dodatkowych elementów. W związku z tym można wyróżnić zasadniczo 4 poziomy szczegółowości dokumentacji, wskazane w tabeli poniżej:

Cóż kryje się za powyższymi hasłami?

Dokumentacja lokalna

Projekt ustawy wskazuje elementy, które powinna zawierać każda dokumentacja podatkowa dla podmiotów wykazujących przychody/koszty powyżej 2 mln EUR. Są nimi m.in. opis podatnika lub spółki nieposiadającej osobowości prawnej, opis transakcji lub innych zdarzeń dokonywanych z podmiotami powiązanymi, a także informacje finansowe dotyczące podatnika. Dokumentacja na poziomie krajowym obejmować ma szczegółowe informacje odnoszące się do transakcji lub innych zdarzeń ujmowanych w księgach rachunkowych występujących pomiędzy podatnikiem a innymi spółkami wchodzącymi w skład grupy kapitałowej. Podatnik obowiązany będzie wykazać, że warunki ustalone w konkretnej transakcji lub innym zdarzeniu gospodarczym odpowiadają warunkom, jakie ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane. Na tym poziomie dokumentacja nie będzie różnić się zasadniczo od tego co podatnicy musieli do tej pory ująć w tworzonych przez siebie raportach.

Analiza porównawcza

Jeżeli poziom przychodów bądź kosztów przekroczy w danym roku lub w roku poprzedzającym rok obrotowy 10 mln EUR, to podatnik będzie musiał zawrzeć w dokumentacji podatkowej także analizę porównawczą. Powinna ona zawierać dane o transakcjach pomiędzy podmiotami niepowiązanymi. Dodatkowo konieczne będzie składanie wraz z zeznaniem za dany rok podatkowy uproszczonego sprawozdania w sprawie transakcji oraz innych zdarzeń zachodzących z podmiotami powiązanymi. Wzór tegoż dokumentu ma zostać opracowany przez Ministerstwo Finansów.

Dokumentacja grupowa

Konieczność przygotowania dokumentacji na poziomie grupy kapitałowej wystąpi wówczas, gdy przychody lub koszty podatnika w danym lub poprzednim roku obrotowym, przekroczą poziom 20 mln EUR. Informacje o grupie kapitałowej powinny zawierać m.in. dane o strukturze organizacyjnej, przedmiocie działalności, posiadanych wartościach niematerialnych i prawnych wraz z załączonym skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym.

Raportowanie wg krajów

W przypadku polskich jednostek dominujących, które dokonują konsolidacji sprawozdania finansowego grupy kapitałowej, w skład której wchodzą także zagraniczne jednostki zależne, wprowadzona zostanie konieczność przygotowania dodatkowego raportu, jeżeli skonsolidowane przychody grupy przekroczą poziom 750 mln EUR. Sprawozdanie to będzie zawierać informacje na temat dochodów oraz podatku zapłaconego poza Polską przez jednostki zależne w danym roku podatkowym. Raport ten powinien być przekazywany do urzędu skarbowego w ciągu roku od zakończenia danego roku podatkowego polskiego podatnika.

Konsekwencje wprowadzanych zmian

Nowe regulacje niewątpliwie umożliwią organowi podatkowemu dokonywanie bardziej efektywnych kontroli w zakresie cen transferowych. Te podmioty, które prowadzą działalność gospodarczą na mniejszą skalę lub których udział kapitałowy kształtuje się na niewielkim poziomie, nie będą musiały przejmować się już cenami transferowymi. Rewolucyjne zasady określania podmiotów powiązanych oraz zakresu informacji, które powinny się znaleźć w dokumentacji podatkowej, zasługują na uważną analizę przez podmioty o nieco większej skali działalności. Wprowadzenie konkretnego terminu na przygotowanie dokumentacji podatkowej rozwieje wszelkie dotychczasowe wątpliwości dotyczące tego, kiedy podatnik zobowiązany jest ją sporządzać oraz czy musi dokonywać tego bieżąco. Warto jednak zwrócić uwagę na to, iż przyjęcie jednej daty zarówno na opracowanie dokumentacji, jak i na złożenie zeznania rocznego, będzie wiązało się z dodatkową pracą pracowników działu księgowości oraz controlingu. W przypadku wielu transakcji z różnymi podmiotami z grupy kapitałowej, podatnicy będą musieli już w trakcie danego roku podatkowego gromadzić szereg informacji dla potrzeb cen transferowych, ponieważ trzy miesiące to zdecydowanie za krótki czas na kompleksowe przygotowanie takiej dokumentacji. Pomimo tego, iż projekt póki co nie trafił do Sejmu i nie znamy jeszcze ostatecznego kształtu tych przepisów, to z dużą dozą prawdopodobieństwa można stwierdzić, iż szykują się wielkie zmiany w tej dziedzinie, na które podatnicy już powinni zacząć się przygotowywać.

Jeśli mają Państwo jakiekolwiek pytania lub wątpliwości, zachęcamy do kontaktu.

* Limit ten dotyczy jedynie skonsolidowanych przychodów na poziomie całej grupy kapitałowej.