Do czego służy i kogo dotyczy formularz ORD-U?

Czas czytania: 3 minuty.

Monika MARKIEWICZ
Accounting Manager w RSM Poland

Konieczność złożenia formularza ORD-U – czyli rocznej informacji o umowach zawartych z nierezydentami w rozumieniu Prawa dewizowego – to obowiązek, o którym przedsiębiorcy i księgowi bardzo często zapominają, narażając firmę na grzywnę. Co gorsza, czasu na przekazanie informacji do urzędu skarbowego jest naprawdę mało. Dla większości podatników termin składania formularza ORD-U za 2022 r. mija 31 marca 2023 r.

Zgodnie z art. 80 Kodeksu karno-skarbowego, za niezłożenie w terminie formularza ORD-U – czyli tym samym niedopełnienie obowiązku informacji podatkowej – przepisy Ordynacji Podatkowej przewidują karę grzywny o wysokości do 120 stawek dziennych. Organ podatkowy może potraktować takie niedopełnienie obowiązku jako wykroczenie skarbowe.

Odpowiedzialność karno-skarbową za uchybienia ponoszą osoby sprawujące funkcje zarządcze – konsekwencje grożą więc przede wszystkim prezesom spółek. Mogą oni jednak uniknąć sankcji za nieterminowe złożenie informacji podatkowej, składając wraz z formularzem ORD-U tzw. czynny żal. Jest to zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego, składane pisemnie do właściwego urzędu skarbowego.

Jak sprawdzić czy nasza spółka ma obowiązek złożenia formularza ORD-U?

Termin na złożenie formularza ORD-U wynosi trzy miesiące od zakończenia roku podatkowego, za który informacja jest składana. W większości firm rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym – wówczas termin na złożenie ORD-U mija 31 marca.

ORD-U to formularz podatkowy, który zawiera informacje podatkowe o umowach zawartych z nierezydentami w rozumieniu przepisów prawa dewizowego.

Obowiązek sporządzenia oraz dostarczenia informacji o umowach zawieranych z nierezydentami nakłada art. 82 § 1 Ordynacji podatkowej. Obowiązek ten dotyczy wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

Kim są nierezydenci i o jakich umowach zawartych z nimi mówią przepisy?

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo dewizowe, nierezydentami są:

• osoby fizyczne, mające miejsce zamieszkania za granicą;
• osoby prawne, mające siedzibę za granicą (a także inne podmioty mające siedzibę za granicą, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu);
• znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów.

W Rozporządzeniu Ministra Finansów z 24 grudnia 2002 r. w sprawie informacji podatkowych znajduje się szczegółowy zakres obowiązku oraz wzór informacji (załącznik nr 2 do rozporządzenia). W rozporządzeniu znajdujemy informację, że formularz ORD-U, (czyli informację o umowach z nierezydentami), sporządzamy i przekazujemy do urzędu skarbowego, jeśli:

1. jedna ze stron tej umowy, bezpośrednio lub pośrednio, bierze udział w zarządzaniu lub kontroli drugiej strony umowy albo posiada udział w jej kapitale uprawniający do co najmniej 5% wszystkich praw głosu,
   LUB
2. inny podmiot, niebędący stroną umowy, równocześnie bierze udział, bezpośrednio lub pośrednio, w zarządzaniu lub kontroli nad podmiotami będącymi stronami umowy, albo posiada udziały w kapitałach tych podmiotów, uprawniające w każdym z nich do co najmniej 5% wszystkich praw głosu.

W powyższych dwóch punktach uwzględnione są umowy, które zostały zawarte w roku podatkowym z tym samym nierezydentem, a suma należności (albo suma zobowiązań) wynikająca z tych umów przekroczyła równowartość 300 000 euro.

Jeżeli nierezydent będący stroną umowy posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorstwo, oddział lub przedstawicielstwo w rozumieniu odrębnych przepisów i jednorazowa wartość należności albo zobowiązań w tych podmiotach przekroczyła równowartość 5 000 euro, to w takim wypadku również powstaje obowiązek złożenia informacji ORD-U.

Właściwym kursem do przeliczenia limitów wartościowych jest średni kurs NBP przypadający na 31 grudnia roku poprzedzającego rok podatkowy, za który składana jest informacja. Taką zmianę wprowadzono Rozporządzeniem Ministra Finansów z 27 października 2009 r.

W przypadku jakich umów firma nie ma obowiązku sporządzania formularza ORD-U?

Obowiązek informowania urzędu skarbowego o umowach zawartych z nierezydentami nie dotyczy każdej czynności prawnej i powstaje z chwilą przekroczenia wymienionych limitów. Nie dotyczy on jednak:

• umów zawartych w trybie przepisów o zamówieniach publicznych;
• umów kredytu albo pożyczki zawartych przez banki i agencje rządowe;
• umów objętych, zgodnie z odrębnymi przepisami, tajemnicą państwową lub bankową;
• umów związanych z zaspokajaniem zbiorowych potrzeb wspólnot samorządowych, w szczególności z usługami komunalnymi.

Co ważne, od 1 stycznia 2022 r. obowiązek składania formularza ORD-U został zniesiony dla podmiotów składających formularz TPR (informacja o cenach transferowych) i niedokonujących transakcji z rajami podatkowymi.

Wszystkie zmienne i przepisy, które omówiliśmy sprawiają, że składanie formularza ORD-U wiąże się z koniecznością wnikliwego analizowania sytuacji firmy. Dlatego, aby uniknąć nerwów i potencjalnych kar, w przypadku spełniania tego obowiązku, przedsiębiorca powinien poważnie przemyśleć skorzystanie z pomocy doradcy podatkowego lub sprawdzonego biura rachunkowego.