MSSF/IFRS 16 – o nowym standardzie słów parę. Zastosowanie standardu po raz pierwszy (część 6)

Piotr STASZKIEWICZ
Audit Partner w RSM Poland

Ostatnim razem skupiliśmy się na ustaleniu i omówieniu komponentów leasingowych i nieleasingowych oraz na tym, jak dokonać podziału opłat pomiędzy te części kontraktu. W kolejnych artykułach poruszone zostaną tematy związane z modyfikacjami umowy leasingu i opłatami zmiennymi. Otrzymujemy wiele zapytań dotyczących MSSF 16 i kwestii zastosowania nowych regulacji po 1 stycznia 2019 roku, dlatego na początek przyjrzyjmy się kwestii zastosowania  standardu po raz pierwszy.

Po pierwsze, jednostki mogą zastosować nowy standard tak samo, jak inne nowe standardy – z pełnym podejściem retrospektywnym. A więc – zakładając, że w roku 2019 po raz pierwszy  zastosujemy MSSF 16 oraz, że pokazujemy dane porównywalne za jeden okres (2018 rok) – to podejście retrospektywne nakazuje nam ująć na 1 stycznia 2018 roku umowy wg MSSF 16 tak, jakby nowy standard obowiązywał nas od zawsze.

Niemniej, dla podmiotów stosujących uprzednio MSR 17 Rada ds. międzynarodowych standardów rachunkowości uznała, iż właściwe będzie zastosowanie pewnych wyjątków/udogodnień.

Mianowicie, na dzień początkowego zastosowania MSSF 16 (tzw. initial application), którym jest pierwszy dzień okresu, w którym to MSSF 16 został zastosowany (w naszych rozważaniach tym dniem jest 1 stycznia 2019 roku) spółki mogą zastosować MSSF 16 do umów, które pierwotnie były zidentyfikowane wg MSR 17 jako leasing – czy to operacyjny, czy też finansowy. I tu należy się drobne przypomnienie: otóż wg MSR 17 leasingiem był każdy kontrakt, w którym leasingodawca przekazywał leasingobiorcy prawo do używania aktywa na określony czas w zamian za płatność lub serię płatności.

Z kolei jeśli w poprzednich latach podmiot korzystający na bazie kontraktu uznał prawidłowo, iż kontrakt nie zawiera leasingu (finansowego lub operacyjnego) wg MSR 17, to taka spółka nie ma obowiązku analizować, czy kontrakt spełnia kryteria aby uznać go za leasing wg MSSF 16 (np. umowa najmu na czas nieokreślony).

W zależności od sytuacji można mnożyć możliwe rozwiązania. Należy pamiętać jednak o odpowiednich ujawnieniach w sprawozdaniu finansowym, w szczególności dotyczących zastosowania zwolnień.

Wróćmy jednak do sytuacji, w której podmiot nie wykazywał umów leasingowych w swoim bilansie, ale chciałby lub musiałby (np. na dzień przekształcenia sprawozdań finansowych na MSSF) zastosować MSSF 16 po raz pierwszy retrospektywnie od 1 stycznia 2018 roku.

Przykład

Spółka podpisała w styczniu 2016 roku umowę na korzystanie z auta o wartości 100j. przez okres 60 miesięcy. Na 1 stycznia 2018 roku należy ustalić wartość prawa do użytkowania składnika aktywa oraz wartość zobowiązań wg MSSF 16:

• wartość pozostałych opłat (3 lata po 18,3j. rocznie) wynosi 55j., a po zdyskontowaniu wg stopy 4% (ustalonej na 1 stycznia 2016 roku) w zaokrągleniu 51j.;
• wartość prawa do użytkowania zatem zostanie przyjęta na poziomie 51j.

Tym samym, na dzień 1 stycznia 2018 roku skutki przejścia na MSSF 16 (podejście pełne retrospektywne) w kwocie 51j. zostają odpowiednio odniesione na aktywa (prawo do użytkowania składników aktywów) oraz zobowiązania finansowe. Zakładając 1 stycznia 2018 roku, że spółka będzie użytkować aktywo przez kolejne 3 lata (do końca kontraktu), to – stosując liniową stawkę amortyzacyjną – koszty amortyzacji w 2018 roku oraz latach kolejnych wyniosą 17j. rocznie.

Z kolei wartość zobowiązania z tytułu leasingu po 2018 roku zmniejszy się o płatność (18,3j.) oraz powiększy o naliczone odsetki (dla uproszczenia załóżmy, iż odsetki są naliczane z dołu). Wynik w 2018 roku związany z leasingiem to amortyzacja (17j.) oraz odsetki 2j. Na 31 grudnia 2018 roku wartość aktywów wyniesie 34j., zaś zobowiązań 34,6j., na koniec 2019 roku wartość aktywów wyniesie 17j., zaś zobowiązań 17,6j. W rachunku wyników 2019 roku pokazana zostanie amortyzacja 17j. oraz odsetki 1,4j. W ostatnim roku korzystania z prawa do użytkowania aktywów w rachunku wyników zostanie odniesiona ostatnia część amortyzacji (17j.) oraz odsetki 0,7j.

A czy można nie stosować korekty danych porównywalnych? Można. O tym i o zmodyfikowanym podejściu retrospektywnym w kolejnym artykule.