Linkedin
Twitter
Facebook
Email
more
28 listopada 2017 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał postanowienie (sygn. akt I FSK 65/16) o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytania prejudycjalnego dotyczącego momentu powstania obowiązku podatkowego dla usług budowlanych i budowlano- montażowych. Biorąc pod uwagę ugruntowaną już niekorzystną dla podatników linię interpretacyjną i orzeczniczą, pytanie do TSUE to dobra wiadomość przede wszystkim dla branży budowlanej (ale nie tylko).
Na wstępie należy przypomnieć, iż obowiązek podatkowy w VAT powstaje zasadniczo z chwilą dostawy towarów lub wykonania usługi (art. 19a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług dalej: „UPTU”), natomiast dla usług budowlanych lub usług budowlano-montażowych ustawodawca przewidział wyjątek od tej generalnej zasady, stanowiąc, iż w przypadku świadczenia przedmiotowych usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury (art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a UPTU). Stosownie zaś do art. 19a ust. 7 UPTU, w sytuacji, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4 UPTU - w przypadku świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych fakturę wystawia się nie później niż 30. dnia od dnia wykonania usług.
Mając na uwadze powyższe regulacje, istota sporu sprowadza się do tego, kiedy firmy budowlane powinny wystawić fakturę VAT, czy w momencie fizycznego zakończenia robót budowlanych lub budowlano-montażowych czy też w momencie akceptacji wykonania tych robót przez zamawiającego, wyrażonej w protokole zdawczo-odbiorczym. Do tej pory zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne prezentowały dość jednolity pogląd, zgodnie z którym 30 dni na wystawienie faktury VAT liczy się od momentu faktycznego wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej utożsamianego z przekazaniem prac do odbioru, a nie odbiorem wykonanych prac, potwierdzonych podpisaniem protokołu zdawczo-odbiorczego lub – w przypadku realizacji inwestycji budowlanych na warunkach kontraktowych Międzynarodowej Federacji Inżynierów Konsultantów (FIDIC) – wystawieniem określonego świadectwa (np. płatności). Z wyroków i interpretacji, które prezentują takie stanowisko trudno jednak wyraźnie odczytać, co konkretnie oznacza „faktyczne wykonanie usługi”, gdyż wyjaśnienia w tym zakresie są często bardzo powierzchowne, jeśli nie wręcz nieprzystające do obowiązujących w branży budowlanej realiów biznesowych.
Zdaniem organów podatkowych i większości sądów administracyjnych przyjęcie drugiego stanowiska doprowadziłaby do odwlekania w czasie rozliczenia podatku należnego, w sytuacji kwestionowania przez inwestora jakości wykonanych robót i zgłaszania kolejnych wad bądź usterek, uniemożliwiających ostateczny odbiór wykonanej usługi budowlanej lub budowlano-montażowej. Z drugiej jednak strony, zaprezentowany w dotychczasowych rozstrzygnięciach pogląd może prowadzić do sytuacji, gdy wykonawca usług budowlanych będzie zobowiązany do zapłaty podatku pomimo braku formalnego odbioru robót przez inwestora – a co za tym idzie nieotrzymania wynagrodzenia za wykonane usługi. Trzeba się więc zastanowić, czy sama możliwość wystąpienia określonych nadużyć uzasadnia podejście, zgodnie z którym podatek byłby należny od świadczenia, które w całości nie zostało wykonane. Zobowiązanie wykonawcy względem zamawiającego wygasa przecież dopiero wtedy, gdy prace zostaną wykonane należycie i zgodnie z zamówieniem. Taki stan rzeczy wymaga obustronnego potwierdzenia.
W świetle powyższego, w naszej opinii pytanie prejudycjalne skierowane przez sąd kasacyjny do TSUE można uznać za światełko w tunelu dla przedsiębiorców budowlanych, zobowiązanych do zapłaty podatku VAT jeszcze przed ostatecznym zakończeniem procesu budowlanego i otrzymaniem należnego wynagrodzenia. Orzeczenie TSUE może mieć znaczenie także dla innych branż, np. branży informatycznej, gdzie toczą się podobne spory dotyczące określenia daty wykonania usługi determinującej powstanie obowiązku podatkowego w VAT. Dominujące ostatnio stanowisko sądów i organów zdaje się za bardzo abstrahować od ekonomicznych realiów i sensu świadczenia usług, których efekt musi zadowalać zamawiającego (w granicach uzgodnionego wcześniej zamówienia).
W razie jakichkolwiek pytań lub potrzeby omówienia tematu, gorąco zachęcamy do kontaktu z naszym ekspertem Przemysławem POWIERZĄ:
e-mail: ekspert@rsmpoland.pl
tel. +48 61 8515 766
fax +48 61 8515 786
POBIERZ TAX ALERT W FORMACIE PDF
