Założenie spółki lub oddziału w Polsce po brexicie – najważniejsze zmiany

Patrycja SZYMAŃSKA
Corporate Advisory Senior w RSM Poland

31 grudnia 2020 r. zakończył się okres przejściowy w związku z wystąpieniem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Następstw brexitu w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej jest mnóstwo, a wśród nich znajdują się również te dotyczące zakładania w Polsce spółek handlowych oraz oddziałów spółek brytyjskich tak przez Brytyjczyków, jak i spółki brytyjskie. Na wstępie należy podkreślić, że prawo takie w dalszym ciągu przysługuje obywatelom i podmiotom z Wielkiej Brytanii, jednak pojawiły się w tym zakresie istotne zmiany.

Wielka Brytania państwem trzecim

Od 1 stycznia 2021 r. Wielka Brytania jest już oficjalnie państwem trzecim, tj. państwem spoza Unii Europejskiej. Zostało to uregulowane w umowie o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem z drugiej strony (org. trade and cooperation agreement between the European Union and the European Atomic Energy Community, of the one part, and the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, of the other part) zawartej 30 grudnia 2020 r. pomiędzy Wielką Brytanią oraz Unią Europejską. W konsekwencji, Brytyjczyków oraz spółki brytyjskie obowiązują odmienne niż przed brexitem zasady zakładania spółek prawa handlowego lub oddziałów spółek brytyjskich w Polsce. Po brexicie rejestracja takich podmiotów zależy bowiem od konkretnych przepisów danego kraju Unii.

Brexit a obrót gospodarczy w Polsce

Na gruncie prawa polskiego znajdą tutaj zastosowanie przepisy ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1252, dalej: Ustawa). Zgodnie z art. 4 ust. 1 Ustawy, osoby zagraniczne (tj. osoby fizyczne nieposiadające obywatelstwa polskiego, osoby prawne z siedzibą za granicą oraz jednostki organizacyjne niebędące osobą prawną posiadające zdolność prawną z siedzibą za granicą) z państw członkowskich Unii Europejskiej mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na dokładnie takich samych takich samych zasadach, jak obywatele polscy. Odmienne uregulowania dotyczą natomiast osób fizycznych oraz spółek spoza Unii Europejskiej, w tym od 1 stycznia 2021 r. także i Wielkiej Brytanii.

Obywatele Wielkiej Brytanii oraz spółki z Wielkiej Brytanii od 1 stycznia 2021 r. mogą założyć spółki w Polsce wyłącznie w formach wskazanych w art. 4 ust. 3 Ustawy, tj. w formie spółki: komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej, a przystępować do takich spółek oraz obejmować, bądź nabywać ich udziały lub akcje, mogą, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. Polskie oddziały spółek zarejestrowanych w Wielkiej Brytanii mogą zostać utworzone natomiast tylko na zasadzie wzajemności, tzn. pod warunkiem, że prawo brytyjskie umożliwia otworzenie oddziału spółki polskiej w Wielkiej Brytanii.

O czym pamiętać po brexicie

Warto zwrócić tutaj uwagę, że na podstawie art. 19 a ust. 5 zdanie pierwsze oraz 5a ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1500 z późn. zm.), spółka, w której członkiem zarządu, likwidatorem lub prokurentem jest osoba nieposiadająca adresu do doręczeń na terenie Rzeczypospolitej Polskiej lub Unii Europejskiej, zobowiązana jest wskazać sądowi rejestrowemu dane pełnomocnika do doręczeń takiej osoby w Rzeczypospolitej Polskiej.

Powyższe stanowi tylko wycinek stanu prawnego zaistniałego po brexicie, wpływającego na praktykę prowadzenia w Polsce spółki z udziałem osób będących obywatelami Wielkiej Brytanii. Już tylko w tym zakresie widać, jak duży wpływ na warunki prowadzenia transgranicznej działalności gospodarczej miało wystąpienie Wielkiej Brytanii z Unii. Przedsiębiorcy powinni mieć zatem świadomość, że planując działalność gospodarczą w Polsce, muszą każdorazowo przeanalizować konkretny przypadek pod kątem dodatkowych wymogów lub ograniczeń. W razie wątpliwości mogą też skorzystać ze wsparcia profesjonalnego doradcy, który pomoże rozeznać się w gąszczu aktualnych regulacji, istotnie różniących się od tych obowiązujących przed brexitem.