Jednolity Plik Kontrolny – obowiązek składania JPK CIT dla podatników

W artykule odpowiadamy na pytania:

• czym jest Jednolity Plik Kontrolny (JPK) CIT;
• kto i od kiedy będzie podlegał obowiązkowi raportowania JPK CIT;
• jak obowiązek raportowania JPK CIT odnosi się do zagranicznych przedsiębiorców prowadzących działalność w Polsce;
• jakie trudności mogą się pojawić przy sporządzaniu JPK CIT.

Jednolity Plik Kontrolny (JPK CIT), czyli elektroniczne księgi rachunkowe, to nowatorskie narzędzie, będące mechanizmem usprawniającym proces raportowania podatkowego w  Polsce. Proces elektronicznego składania raportów do niedawna dotyczył tylko czynnych podatników VAT, którzy elektronicznie przesyłali JPK VAT. Już w 2026 roku wchodzi w życie elektroniczna rewolucja podatkowa, która obejmie również księgi rachunkowe.

Czy każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą na terytorium Polski będzie podlegał obowiązkowi raportowania JPK CIT?

Wiadomo już, że nowe wymogi dotyczące plików jpk w pierwszej kolejności będą dotyczyły pewnej grupy przedsiębiorców, a mówiąc w największym skrócie:

• od 1 stycznia  2026 r. – podatników CIT, którzy uzyskali powyżej 50 mln euro przychodu w poprzednim roku podatkowym; 
• od 1 stycznia  2027 r. – pozostałych podatników CIT.

Zasady JPK CIT dla zagranicznych przedsiębiorstw 

Problem z JPK CIT pojawia się wtedy, gdy zagraniczny przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą w Polsce, ale zakład powstaje jedynie dla celów podatkowych.  Przykładem może być nierezydent prowadzący działalność handlową we współpracy z  przedstawicielem handlowym, bez jednoczesnego utworzenia zakładu podatkowego w  Polsce. Podobnie będzie w przypadku przedsiębiorcy zagranicznego wykonującego usługi budowlane lub montażowe, który przekracza wskazany we właściwej umowie okres  czasu o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Przykład: nierezydent prowadzi prace budowlano-montażowe, trwające dłużej niż 12 miesięcy bez jednoczesnego utworzenia oddziału w Polsce. Wiąże się to z brakiem obowiązku prowadzenia ksiąg handlowych na terytorium Polski, co jasno wynika z Ustawy o  rachunkowości.

Wdrożenie JPK CIT – Ministerstwo Finansów zauważa problem, ale czy go rozwiązuje?

Brak obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych w Polsce nie zwalnia nierezydenta z  ciężaru rozliczenia podatku dochodowego od osób prawnych. W wielu przypadkach zdarza się, że podmiot prowadzący działalność gospodarczą w różnych krajach, w tym m.in. w Polsce, nie prowadzi księgowości na jej terytorium. W takich przypadkach dane niezbędne do przygotowania zeznania CIT pobierane są z systemu księgowego zagranicznego podmiotu.  
 

Sporządzenie JPK CIT związane jest z szeroką gamą danych. Obejmuje to między innymi zapisy z dzienników księgowych, np. zapis dotyczący faktury kosztowej z rozbiciem na wartości netto, vat oraz brutto. Z kolei do sporządzenia kalkulacji CIT niezbędne są w  szczególności zapisy z  zestawienia sald i obrotów, z podziałem na konta kosztowe i  przychodowe. Podmiot dokonujący rozliczenia podatku CIT w Polsce nie otrzymuje pełnych zapisów księgowych. Przykładowo, do rozliczenia CIT nie są potrzebne szczegółowe zapisy dotyczące rozrachunków czy wyciągów bankowych. Z tego powodu przygotowanie JPK CIT mogłoby być bardzo pracochłonne, a w przypadku podmiotów posiadających ogromną liczbę zapisów księgowych można stwierdzić, że wręcz niemożliwe.
 

Ministerstwo Finansów zwróciło szczególną uwagę na powyższy problem podatkowy, dlatego w oficjalnej odpowiedzi mailowej  wypowiedziało się w niniejszej kwestii uznając, że w  przypadku braku obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych na gruncie Ustawy o  rachunkowości, obowiązek składania elektronicznych ksiąg rachunkowych, określony w art. 9 ust. 1c ustawy CIT, nie wystąpi dla takich podmiotów.
 

Wejście w życie JPK CIT – podsumowanie

Podsumowując, wprowadzenie Jednolitego Pliku Kontrolnego dla podatku CIT (JPK CIT) w  Polsce ma na celu usprawnienie raportowania podatkowego. Obowiązek ten zostanie wprowadzony etapami, począwszy od 2026 roku dla największych podatników CIT, a  następnie w 2027 roku dla pozostałych. Według Ministerstwa Finansów sytuacja wygląda następująco – podmiot prowadzący działalność gospodarczą w Polsce bez uprzednio utworzonego zakładu podatkowego jest zobowiązany do rozliczenia podatku dochodowego na terytorium Polski, jednocześnie nie podlegając obowiązkowemu raportowaniu w ramach JPK CIT. 
 

Jeśli mają Państwo dodatkowe pytania dotyczące JPK CIT, zachęcamy do kontaktu. Nasi eksperci chętnie pomogą i wesprą w procesie przygotowania Jednolitego Pliku Kontrolnego oraz rozwieją wszelkie wątpliwości, dzieląc się swoją szeroką wiedzą. Chętnie omówimy także inny problem podatkowy jeśli zajdzie taka potrzeba.