Podatek przychodowy wprowadzony przez Polski Ład – co warto o nim wiedzieć?

Czas czytania: 3 minuty.

AKTUALIZACJA: 28.11.2023

Polski Ład wprowadził wiele zmian w przepisach podatkowych – jedną z nich było wprowadzenie tzw. „podatku minimalnego”. Przepisy regulujące nową daninę miały wejść w życie z początkiem 2022 r., jednakże, z uwagi na negatywne skutki sytuacji pandemicznej oraz wybuch wojny w Ukrainie, ustawodawca zdecydował się zawiesić ich stosowanie od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2023 r.

Okres ten jednak dobiega końca, co oznacza, że od 1 stycznia 2024 r. prowadzenie działalności ze stratą, inaczej niż dotychczas, może wiązać się z zapłatą podatku CIT. 

Kto zapłaci podatek minimalny CIT?

Minimalny podatek dochodowy obejmuje przedsiębiorców, którzy:

1. wykażą stratę ze źródła przychodów innych niż zyski kapitałowe, albo 
2. osiągną udział dochodów ze źródeł przychodów innych niż zyski kapitałowe w przychodach innych, niż te uzyskane z zysków kapitałowych, w wysokości nie większej niż 2%.

Podatku tego jednak nie będzie płacić część przedsiębiorców. Ustawa wprowadzająca podatek minimalny przewiduje szereg zwolnień, między innymi dla:

• podmiotów rozpoczynających działalność,
• przedsiębiorstw finansowych,
• podmiotów w stanie upadłości, likwidacji lub objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym,
• podmiotów posiadających prostą strukturę własnościową (tj. takich, których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i które nie posiadają znaczących udziałów lub akcji w kapitale innych spółek),
• podmiotów posiadających status małego podatnika,
• podatników, których większość przychodów jest osiągana w związku ze świadczeniem usług ochrony zdrowia,
• podmiotów, których przychody w większości związane są z transakcjami, w których wysokość ceny jest regulowana ustawami,
• przedsiębiorstw górniczych,
• podmiotów, które wykazały spadek przychodów o co najmniej 30% w stosunku do okresów minionych,
• podmiotów będących stroną umowy o współdziałanie (o której mowa w art. 20s § 1 Ordynacji podatkowej).

Szczegółowy katalog wyłączeń został określony w art. 24ca ust. 14 ustawy o CIT i obejmuje kilkanaście kategorii podmiotów. 

Jak obliczyć stratę na potrzeby minimalnego CIT?

Dla celów obliczania straty (lub udziału dochodów w przychodach innych niż z zysków kapitałowych) ustawodawca przewidział wyłączenia obejmujące m.in.:

• wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów opłat z tytułu umowy leasingu oraz kosztów z tytułu wynagrodzeń i składek ZUS, wzrostu wartości energii elektrycznej, cieplnej i gazu w odstępach rocznych,
• wyłączenie z przychodów wartości należności handlowych zbywanych na rzecz podmiotów z branży faktoringowej,
• wartość podatku akcyzowego, podatku od sprzedaży detalicznej, podatku od gier, opłaty paliwowej oraz opłaty emisyjnej,
• wartość wzrostu kosztów uzyskania przychodów z tytułu zakupu energii elektrycznej, cieplnej lub gazu przewodowego, stanowiącego dodatnią różnicę między kosztami poniesionymi z tego tytułu w roku podatkowym, za który należny jest minimalny podatek, a kosztami z tego tytułu w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym ten rok.

Biorąc pod uwagę powyższe, ustawa o CIT przewiduje specyficzny sposób obliczania wskaźnika dochodowości na potrzeby podatku minimalnego. Będzie się on znacząco różnić od poziomu dochodowości kalkulowanego na zasadach ogólnych lub ustalanego dla celów bilansowych.

Podstawa opodatkowania minimalnego podatku dochodowego

Podatek minimalny, zgodnie z aktualnymi przepisami, wyniesie 10%. 

Polski ustawodawca dopuszcza przy tym dwie metody ustalania podstawy opodatkowania – w zależności od wyboru podatnika.

W pierwszej metodzie podstawa opodatkowania to suma następujących czynników: 

• 1,5% wartości przychodów osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych;
• kosztów finansowania dłużnego poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych (w części obliczanych za pomocą specjalnego wzoru);
• kosztów niektórych usług niematerialnych, opłat i należności za korzystanie z praw autorskich, licencji, praw przemysłowych i know-how, a także kosztów wynikających z przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu pożyczek, ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych (w części przekraczającej kwotę obliczoną według specjalnego wzoru).

Druga metoda obliczania podstawy opodatkowania podatkiem minimalnym, nazywaną metodą uproszczoną, polega na wyliczeniu kwoty stanowiącej 3% wartości osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym przychodów ze źródeł innych niż z zysków kapitałowych. 

Należy pamiętać, że wybór uproszczonej metody ustalania podstawy opodatkowania należy zgłosić organom w rocznym zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym takiego wyboru dokonano.

Rozliczenie minimalnego podatku dochodowego

Ministerstwo Finansów poinformowało, że minimalny podatek dochodowy będzie obliczany rocznie. Podatnicy będą zobowiązani do wykazywania w swoim zeznaniu rocznym podstawy opodatkowania oraz dokonanych pomniejszeń, a także kwoty minimalnego podatku dochodowego. Podatek ma być, zgodnie z planami, płatny po zakończeniu roku, w terminie złożenia deklaracji podatkowej. 

Oznacza to, że po raz pierwszy podatek za 2024 r. płatny będzie w terminie złożenia deklaracji podatkowej za ten rok. 

Pewnym pocieszeniem może być fakt, że zapłacony podatek przychodowy będzie można odliczyć od „klasycznego” CIT-u. Przepisy umożliwią zrobienie tego w zeznaniach za następujące po sobie kolejno 3 lata podatkowe, po roku, w którym zapłacono podatek przychodowy.