Zatrudnienie cudzoziemców w Polsce (cz. 3). Zezwolenia na pracę

Anna JELIŃSKA
Tax Consultant w RSM Poland

Jak już wiemy, cudzoziemiec będący obywatelem Unii Europejskiej, chcący podjąć zatrudnienie na terytorium Polski, nie musi posiadać zezwolenia na pracę. Szerzej na ten temat pisaliśmy w ostatnim artykule z cyklu poświęconego zatrudnianiu cudzoziemców w Polsce.

Natomiast zatrudnienie obywatela państw trzecich jest już procedurą bardziej skomplikowaną, związaną z koniecznością posiadania odpowiednich zezwoleń, wymagającą większego zaangażowania od podmiotu powierzającego wykonanie pracy. Konsekwencje niewywiązywania się z ciążących na pracodawcy obowiązków mogą zaś okazać się stosunkowo surowe.

Czym są zezwolenia na pracę i jak się o nie ubiegać?

Zezwolenie na pracę jest decyzją właściwego wojewody, uprawniającą cudzoziemca do wykonywania pracy na terytorium Polski na warunkach określonych w przepisach oraz w tej decyzji.

Należy zwrócić uwagę, że podmiotem zobowiązanym do złożenia wniosku o wydanie zezwolenia jest podmiot powierzający pracę, a nie sam cudzoziemiec. Dodatkowo, podmiot wnioskujący o zezwolenie musi pamiętać o obowiązku dołączenia do wniosku informacji od starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy na lokalnym rynku pracy. Obowiązek ten ciąży na pracodawcy w sytuacji, kiedy zawód lub rodzaj pracy, jakie mają zostać powierzone cudzoziemcowi, nie znajdują się w wykazie deficytowych zawodów i rodzajów pracy w danym województwie.

Starosta wydaje wspomniane powyżej informacje w terminie:

• nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia oferty pracy w powiatowym urzędzie pracy, jeżeli z analizy rejestrów bezrobotnych i poszukujących pracy nie wynika, że istnieje możliwość zorganizowania rekrutacji;
• nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia oferty pracy w przypadku organizowania rekrutacji wśród bezrobotnych i poszukujących pracy.

Pisemny wniosek uzupełniony o załączniki należy złożyć we właściwym urzędzie wojewódzkim, dokonując również wymaganej wpłaty, której wysokość uzależniona jest od okresu, na jaki zezwolenie ma zostać wydane oraz jego rodzaju.

Zezwolenie na pracę jest wymagane:

• jeżeli obcokrajowiec jest zatrudniony na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terenie Polski;
• jeżeli w związku z udzieleniem prokury cudzoziemiec przebywa na terytorium Polski przez okres przekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy;
• jeżeli w związku z pełnieniem funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji cudzoziemiec przebywa na terytorium Polski przez okres przekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy;
• kiedy w związku z prowadzeniem spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jako komplementariusz cudzoziemiec przebywa na terytorium Polski przez okres przekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy;
• jeżeli cudzoziemiec wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Polski na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego;
• jeżeli cudzoziemiec wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego, nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Polski i jest delegowany do Polski w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa);
• w każdym innym przypadku, jeżeli obcokrajowiec wykonuje pracę dla podmiotu zagranicznego i jest delegowany na terytorium Polski na okres przekraczający 30 dni w ciągu kolejnych 6 miesięcy.

Wojewoda wydaje zezwolenie na pracę na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata, ale okres ten może być przedłużany. W przypadku, gdy cudzoziemiec pełni funkcję w zarządzie osoby prawnej, która na dzień złożenia wniosku zatrudnia powyżej 25 osób, wojewoda może wydać zezwolenie na pracę na okres nie dłuższy niż 5 lat. W sytuacji delegowania cudzoziemca przez pracodawcę zagranicznego w celu realizacji usługi eksportowej, wojewoda wydaje zezwolenie na okres delegowania.

Zezwolenie na pracę wydawane jest dla określonego cudzoziemca, który może wykonywać pracę zgodnie z warunkami na nim wskazanymi. Wyjątek stanowi powierzenie pracy o innym charakterze lub na innym stanowisku, na okresy łącznie nieprzekraczające 30 dni w roku kalendarzowym, jeżeli zostały spełnione pozostałe warunki określone w zezwoleniu na pracę oraz wymagania określone w ustawie. O fakcie tym należy powiadomić wojewodę.

Nowe zezwolenie na pracę nie jest wymagane w przypadku:

• zmiany siedziby lub miejsca zamieszkania podmiotu powierzającego wykonanie pracy cudzoziemcowi;
• zmiany nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego wykonanie pracy cudzoziemcowi;
• przejęcia zakładu pracy lub jego części przez innego pracodawcę;
• przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę;
• zastąpienia umowy cywilnoprawnej umową o pracę.

Obowiązki podmiotu zatrudniającego

Podmiot powierzający pracę jest zobowiązany względem cudzoziemca do:

• zawarcia z nim umowy w formie pisemnej wraz z tłumaczeniem na język dla niego zrozumiały;
• przekazania jednego egzemplarza zezwolenia na pracę w formie pisemnej;
• nformowania cudzoziemca o działaniach podejmowanych w związku z postępowaniem o udzielenie lub przedłużenie zezwolenia na pracę oraz decyzjach o wydaniu, odmowie wydania lub uchyleniu zezwolenia;
• zachowania należytej staranności w postępowaniach o zezwolenie, przedłużenie i uchylenie zezwolenia na pracę cudzoziemca.

Ponadto, podmiot powierzający pracę jest zobowiązany do pisemnego poinformowania wojewody, który wydał zezwolenie na pracę, o następujących okolicznościach:

• cudzoziemiec rozpoczął pracę o innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę;
• nastąpiła zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego wykonanie pracy cudzoziemcowi;
• nastąpiło przejęcia zakładu pracy lub jego części przez innego pracodawcę;
• nastąpiło przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę;
• zmieniła się osoba reprezentująca pracodawcę;
• cudzoziemiec nie podjął pracy w okresie 3 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę
• cudzoziemiec przerwał pracę na okres przekraczający 3 miesiące;
• cudzoziemiec zakończył pracę wcześniej niż 3 miesiące przed upływem okresu ważności zezwolenia na pracę.

Termin przewidziany na dokonanie stosownych powiadomień wynosi 7 dni od momentu zaistnienia okoliczności wymienionych powyżej.

Zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę

Z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę zwolniony jest np. cudzoziemiec, który jest małżonkiem obywatela polskiego, posiadający ważną Kartę Polaka, artysta, sportowiec, student. Obowiązek ten nie dotyczy również cudzoziemców delegowanych przez zagranicznego pracodawcę na terytorium Polski w celu określonym w przepisach, jeżeli zachowują oni miejsce stałego pobytu za granicą, na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym.

Ogólna zasada mówi, że cudzoziemiec chcący podjąć zatrudnienie w Polsce, zobowiązany jest do posiadania zezwolenia na pracę. Od zasady tej jest jednak szereg wyjątków. Podmiot chcący powierzyć pracę cudzoziemcowi musi zatem zastanowić się: skąd pochodzi cudzoziemiec, jaki rodzaj pracy będzie wykonywał, na jakim stanowisku zostanie zatrudniony a także, czy przepisy nie zwalniają cudzoziemca z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.

Co więcej, przepisy przewidują również sytuację, w której cudzoziemiec starający się o wizę w celu wykonywania pracy – zamiast zezwolenia na pracę – przedkłada pisemne oświadczenie pracodawcy o zamiarze powierzenia pracy. Kiedy i jak? Więcej o tej procedurze będą mogli Państwo przeczytać w kolejnym poście.

Przeczytaj również:

Zatrudnienie cudzoziemców w Polsce (cz. 1). Obywatele państw trzecich

Zatrudnienie cudzoziemców w Polsce (cz. 2). Obywatele UE, EOG i Szwajcarii