Sprzedaż spółki w trakcie kryzysu wywołanego epidemią

Krzysztof CIESIELSKI
M&A and Corporate Advisory Director

Rynek transakcji M&A podlega cyklom koniunkturalnym. Ponieważ jest uzależniony od sytuacji, w jakiej znajdują się przedsiębiorstwa, pojawiają się na nim zarówno tzw. górki, jak i dołki. Ostatnio, ze względu na epidemię SARS-COV-2 i rozpoczynający się globalny kryzys gospodarczy, właściciele firm, którzy właśnie planowali sprzedaż swoich przedsiębiorstw, zadają sobie pytanie: czy ma to sens, aby sprzedawać biznes w trakcie kryzysu?

Czy na pewno chcę sprzedać?

Niezależne od koniunktury rynkowej, planując transakcję sprzedaży spółki, należy zacząć od zadania sobie pytania: dlaczego chcę sprzedać? Tylko szczera i umotywowana odpowiedź pozwoli na ewentualne uruchomienie dalszego ciągu zdarzeń lub zadecyduje o jego braku.

Jeśli powody dla sprzedaży są dobre, warto zrobić kolejny krok i przemyśleć, w jakim stopniu sytuacja rynkowa będzie wpływać na przebieg procesu sprzedaży oraz możliwą do uzyskania cenę? Odpowiedź na to pytanie nigdy nie będzie jednoznaczna i zwykle sprowadza się do klasycznego „to zależy”. Trzeba mieć tutaj na uwadze, że podczas gdy w kryzysie niektóre branże spowalniają, inne znajdują się w okresie swojego rozkwitu. Musimy zatem wiedzieć, czy nasze przedsiębiorstwo jest odporne na kryzys, czy nie. Czy jako właściciele sami nie hamujemy dalszego rozwoju firmy? Często bowiem jest tak, że po osiągnięciu pewnego poziomu rozkwitu, ale także zmęczeni wieloma latami aktywności biznesowej, właściciele nie podejmują już intensywnych działań, zadowalając się tym, co osiągnęli dotychczas. A tymczasem przedsiębiorstwo wciąż może mieć duży potencjał i mogłoby rosnąć jeszcze bardziej, np. wykorzystując szansę niesioną przez kryzys.

Jeśli firma znajduje się w kategorii odpornych na dekoniunkturę i właściciel jest zmotywowany, aby przeprowadzić sprzedaż, to zdecydowanie warto to zrobić. Istnieje bowiem duże prawdopodobieństwo, że cena możliwa do osiągnięcia w transakcji będzie wysoka. Być może nawet wyższa niż w normalnych warunkach rynkowych. Jeśli jednak przedsiębiorstwo jest podatne na pogarszającą się sytuację na rynku i może mieć (lub ma) przez to problemy operacyjne, lepszym rozwiązaniem jest przeczekanie kryzysu, a w międzyczasie opracowanie planu pozwalającego na przygotowanie się do sprzedaży oraz docelowe wyjście z biznesu w momencie, kiedy gospodarka będzie bardziej stabilna. Tego rodzaju plan powinien oczywiście zakładać podjęcie szeregu działań poprawiających kondycję przedsiębiorstwa, takich jak cięcie kosztów, szukanie zysków czy oszczędności na inwestycjach o odroczonej korzyści. Plan spełni dla przedsiębiorstwa dwie ważne funkcje – pomoże ułożyć biznes tu i teraz, uwzględniając aktualną sytuację rynkową oraz pokaże scenariusz przyszłości, na którą przełożą się podejmowane i planowane działania.

Planując sprzedaż spółki w okresie dekoniunktury, warto pamiętać, że każdy kryzys kiedyś się skończy. Do tej pory średni czas trwania spowolnienia gospodarczego wynosił do około 2 lat. Ta wiedza oraz świadomość, że kupujący zwykle patrzą długoterminowo, również będą pomocne przy ustalaniu właściwego poziomu ceny.

Kto za to płaci?

Nie da się ukryć, że w trakcie kryzysu trudniej o kupujących. Wynika to głównie z faktu, że większość przeprowadzanych transakcji jest lewarowana (co z kolei jest umotywowane chęcią rozłożenia ryzyka przeprowadzanej transakcji). A o dług w czasie kryzysu jest zwyczajnie trudniej (albo jest on zbyt drogi dla kupujących). Nie zmienia to jednak okoliczności, iż transakcje nadal się przeprowadza, choć przy zmienionej strukturze finansowania. Warto natomiast otworzyć się na bardziej kreatywne, niż stosowane zazwyczaj, formy finansowania, w tym np. przeprowadzenie transakcji z wykorzystaniem przez kupującego środków sprzedającego.

Warto otworzyć się na bardziej kreatywne, niż stosowane zazwyczaj, formy finansowania.

Jeśli właściciel chce sprzedać swój biznes na najlepszych możliwych warunkach, w tym uzyskać najwyższą cenę, transakcję powinien przeprowadzić wtedy, gdy przedsiębiorstwo osiąga dobre wyniki. Jeśli np. przychody zaczną spadać, sprzedaż firmy będzie trudniejsza do zrealizowania – i to bez względu na uwarunkowania związane z kryzysem czy okresem prosperity.

Bez wsparcia ani rusz

To, co w biznesie nie sprawdza się na pewno, to podejmowanie pochopnych decyzji. Właściciel planujący sprzedaż spółki powinien skorzystać ze wsparcia profesjonalnego doradcy, odkładając na bok próby przeprowadzenia transakcji we własnym zakresie. W kryzysie czy nie, doradca transakcyjny na pewno dołoży wszelkich starań, aby przeprowadzana transakcja generowała wartość dodaną dla mocodawcy.