Szkolenia BHP pracowników – co ile lat należy je powtarzać?

Czas czytania: 4 minuty.

Joanna ZARYCHTA
Junior HR & Payroll Specialist w RSM Poland

Kodeks pracy nakłada na pracodawców obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz przeprowadzania szkoleń w zakresie BHP. Należy pamiętać, że powinny one odbywać się w czasie pracy – a ich koszt ponosi pracodawca.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie BHP precyzyjnie opisuje szczegółowe zasady szkolenia, jego zakres, częstotliwość oraz sposób jego dokumentowania.

Wiele wątpliwości wśród pracodawców budzą terminy, w których powinni odświeżać wiedzę pracowników dzięki szkoleniom BHP. Wynika to z faktu, że terminy te różnią się w zależności od obejmowanego przez pracownika stanowiska pracy. Przykładowo – inna częstotliwość powtarzania szkoleń obowiązuje osoby pracujące w działach kadr i płac, a inna robotników budowlanych.

Wstępne szkolenie BHP

Każdy pracownik, przed dopuszczeniem do pracy, musi odbyć szkolenie wstępne BHP. Dzieli się ono na dwie części:

• instruktaż ogólny – pozwalający pracownikom na zapoznanie się z podstawowymi przepisami BHP zawartymi w Kodeksie pracy oraz regulaminie pracy,
• instruktaż stanowiskowy – mający na celu zapoznanie pracownika z jego obowiązkami i zagrożeniami, na jakie może być narażony na danym stanowisku.

Należy również pamiętać, że gdy pracownik wykonuje pracę na kilku stanowiskach pracy, to na każdym z nich musi odbyć instruktaż stanowiskowy.

Okres ważności szkolenia wstępnego jest uzależniony od stanowiska, jakie zajmuje pracownik. Zgodnie z przepisami wynosi:

• pół roku – dla osób kierujących pracownikami,
• rok – dla pracowników inżynieryjno-technicznych, administracyjno-biurowych oraz dla pracowników na stanowiskach robotniczych.

Okresowe szkolenie BHP

Podczas zatrudnienia, pracodawca ma obowiązek kierowania pracowników na okresowe szkolenie BHP, celem przypomnienia wiedzy z tego zakresu. Podobnie jak w przypadku wstępnego szkolenia BHP pracowników, obowiązek poddania się szkoleniu okresowemu różni się częstotliwością w zależności od zajmowanego stanowiska. Pierwsze szkolenie BHP okresowe należy przeprowadzić po:

• 6 latach – w przypadku pracowników administracyjno-biurowych,
• 5 latach – w przypadku pracowników inżynieryjno-technicznych,
• 5 latach – w przypadku pracowników na stanowiskach kierowniczych,
• 5 latach – w przypadku pracowników narażonych na czynniki szkodliwe, uciążliwe, niebezpieczne,
• 5 latach – w przypadku pracowników służby BHP,
• 3 latach – w przypadku pracowników na stanowiskach robotniczych,
• 1 roku – w przypadku pracowników na stanowiskach robotniczych wykonujących prace szczególnie niebezpieczne, np. prace wewnątrz urządzeń technicznych.

Kto jest zwolniony z odbycia szkolenia BHP?

Są przypadki, w których pracownik nie ma obowiązku odbycia szkolenia przed dopuszczeniem do pracy. Nie jest wymagane przeszkolenie pracownika, gdy podejmuje on pracę na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.

Z odbycia szkolenia okresowego mogą być zwolnione osoby, które:

• w tym samym terminie odbyły szkolenie okresowe wymagane na stanowisku należącym do innej grupy stanowisk – jeśli jego zakres odpowiadał programowi szkolenia obowiązującego na nowym stanowisku pracy pracownika,
• przedłożą aktualne zaświadczenie o odbyciu wymaganego szkolenia okresowego u innego pracodawcy.

Od 1 stycznia 2019 r. nie ma również obowiązku przeprowadzania szkoleń okresowych BHP dla pracowników administracyjno-biurowych zatrudnionych u pracodawcy zakwalifikowanego do grupy zawodowej, dla której określono nie wyższą niż trzecią kategorię ryzyka. Są to grupy działalności, w których występują najmniej szkodliwe czynniki dla zdrowia i mające najniższe wskaźniki wypadkowości. Należy jednak pamiętać, że nie dotyczy to pracowników biurowych znajdujących się na stanowiskach kierowniczych.

W przypadku, gdy rodzaj przeważającej działalności pracodawcy się zmieni (i w efekcie znajdzie się on w grupie działalności o wyższej niż trzecia kategorii ryzyka), to pracodawca ten będzie zobowiązany przeprowadzić szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych – w terminie do 6 miesięcy, licząc od dnia zakwalifikowania do wyższej kategorii ryzyka.

Czy można przeprowadzać szkolenia BHP online?

Pandemia sprawiła, że w wielu aspektach życia trzeba było poszukiwać nowych rozwiązań, umożliwiających bezpieczne funkcjonowanie firmy, z zachowaniem reżimu higienicznego i sanitarnego. Dotyczyło to również kwestii przeprowadzania szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych informuje nas, że w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, dopuszcza się przeprowadzanie szkoleń wstępnych w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy i służby w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Nie dotyczy to jednak instruktażu stanowiskowego:

1. pracowników zatrudnianych na stanowisku robotniczym;
2. pracowników zatrudnionych na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych;
3. pracowników przenoszonych na stanowisko, o którym mowa w pkt 1 i 2;
4. uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu oraz studentów odbywających praktykę studencką.

Przedłużenie terminów ważności szkoleń BHP w związku z pandemią COVID-19

Zgodnie z ustawą covidową, gdy termin przeprowadzenia szkolenia okresowego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy przypada w:

• okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii
  LUB
• w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu epidemii albo stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku, gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii,

to termin ten wydłuża się do 60. dnia, licząc od dnia odwołania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego (w przypadku, gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii).

Instruktaż stanowiskowy i szkolenie okresowe BHP w zakładzie pracy – o czym pamiętać?

Podsumowując, pracodawca nie może pozwolić na rozpoczęcie pracy żadnemu pracownikowi, który nie posiada wymaganych dla danego stanowiska kwalifikacji oraz nie ma podstawowej wiedzy z zakresu BHP. W związku z tym każdy pracownik musi odbyć wstępne szkolenie BHP, a następnie, w trakcie trwania stosunku pracy, musi być poddawany szkoleniom okresowym.

Częstotliwość odbywania szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy jest uzależniona od zajmowanego przez pracownika stanowiska. Pandemia wymogła umożliwienie przeprowadzania szkolenia wstępnego BHP online oraz wydłużyła okres obowiązywania szkoleń okresowych.