Nowe definicje i progi wyznaczające powstanie obowiązku badania sprawozdań finansowych

W artykule odpowiadamy na pytania:

• Co obejmują przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów?
• Kiedy jednostka jest zobowiązana do poddania swojego sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta?
• Po przekroczeniu jakiego limitu przychodów firma jest zobowiązana do prowadzenia pełnej księgowości?

Kontynuujemy rozpoczęty w poprzednim artykule temat zmian, jakie zaszły w ramach nowelizacji Ustawy o rachunkowości . Tym razem omówimy szerzej w jaki sposób ujednolicone zostało pojęcie „przychodów netto ze sprzedaży” (i jak wpływa to na wykorzystywanie go m.in. do ustalania zaistnienia obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz możliwości korzystania z uproszczeń ewidencyjnych i sprawozdawczych), a także zajmiemy się omówieniem nowych progów wyznaczających powstanie obowiązku badania sprawozdań finansowych i nowymi definicjami jednostek (mikro, małej, średniej, dużej), które obowiązują od 1 stycznia 2025 r. 

Zmiany dotyczące pojęcia przychodów netto ze sprzedaży – nowy zakres pojęcia od 1 stycznia 2025 r.

Na skutek nowelizacji Ustawy o rachunkowości, w jej treści pojawiło się nowe pojęcie „przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów”, przez które ustawodawca rozumie:

a. przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów, z uwzględnieniem opustów, dotacji, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń, bez podatku od towarów i usług oraz innych podatków bezpośrednio związanych z obrotem – w przypadku jednostek innych, niż określone w lit. b-e;

b. przychody z umów z klientami, o których mowa w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości (MSR) – w przypadku jednostek stosujących MSR;

c. składkę przypisaną brutto – w przypadku zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji;

d. sumę pozycji I, IV, VII, VIII i XI w rachunku zysków i strat określonych w załączniku nr 2 do omawianej ustawy – w przypadku banków krajowych, oddziałów instytucji kredytowych i oddziałów banków zagranicznych;

e. przychody w rozumieniu ram sprawozdawczości finansowej stosowanych przez jednostkę, na podstawie których są sporządzane sprawozdania finansowe jednostki – w przypadku jednostek mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu poza terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), o których mowa w art. 63zd ust. 1 pkt 1 lit. b oraz pkt 2 lit. a oraz b.

Jeśli chodzi o pozostałe przychody operacyjne w rozumieniu Ustawy, zaliczyć do nich należy koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności koszty i przychody związane:

• z działalnością socjalną;
• ze zbyciem materiałów, środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji.

Powyższe stanowi istotną zmianę dla prezentacji sprzedaży materiałów, która wcześniej była w pozycji przychodów ze sprzedaży, a obecnie jest w pozostałych przychodach operacyjnych, co wiąże się to ze zmianą polityki rachunkowości jednostki i koniecznością przekształcenia danych (w tym danych porównawczych) już dla sprawozdań za 2024 r. Z tego też względu – wraz z nowelizacją Ustawy – powstały nowe wersje schematów sprawozdawczych.

Nowe wersje schematów do sprawozdań finansowych wchodzące w życie w 2025 r.

Wszelkie informacje dotyczące sporządzania i składania elektronicznych sprawozdań finansowych są dostępne na Portalu Podatkowym. Jednocześnie Ministerstwo Finansów informuje, że struktury logiczne oraz formaty sprawozdań finansowych sporządzanych zgodnie z MSR aktualnie nie będą opublikowane w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów.

Nowe definicje jednostek w Ustawie o rachunkowości od 2025 r.

Zdaniem Ministerstwa Finansów, nowe przepisy czytelniej definiują jednostki mikro i jednostki małe oraz jaśniej przedstawiają warunki uzyskiwania i utraty statusu takich jednostek w celu korzystania z uproszczeń sprawozdawczych i ewidencyjnych.

W znowelizowanej Ustawie, od stycznia 2025 r. wprowadzono nowe definicje jednostek. Od tego, do jakiej grupy zostanie zakwalifikowana dana jednostka, będzie zależało to, czy będzie mogła skorzystać z uproszczeń przewidzianych w Ustawie.

Ministerstwo Finansów przypomina, że uproszczenia wymienione w Ustawie o rachunkowości dotyczą takich jednostek, które w roku obrotowym, za który sporządzają swoje sprawozdanie finansowe (oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy), nie przekroczyły co najmniej dwóch z trzech wielkości wskazanych w definicji danej grupy jednostek.

W przypadku jednostki rozpoczynającej działalność (albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą), brany jest pod uwagę rok obrotowy, w którym rozpoczęła ona działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony Ustawą.

Nowe progi mają zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2023 r., czyli np. do sprawozdań finansowych za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2024 r.

Decyzje organu zatwierdzającego, które dotyczą uproszczeń sprawozdawczych i które zostały podjęte przed dniem wejścia w życie Ustawy, pozostają w mocy do sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się w okresie od 1 stycznia 2024 r. do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie omawianej Ustawy.

Zmiany w Ustawie o rachunkowości a nowe progi do badania sprawozdań finansowych 

Nowelizacja Ustawy wprowadza także nowe progi, których przekroczenie zobowiązuje jednostki do poddania sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta. 

Obowiązek ten nałożony zostanie teraz na jednostki, które w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe (oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy) spełniły przynajmniej 2 z 3 warunków:

• suma aktywów ich bilansu przygotowanego na koniec roku obrotowego przekroczyła 3 125 000 euro,
• wysokość przychodów netto uzyskanych ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy przekroczyła 6 250 000 euro,
• wielkość średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty przekroczyła 50 pracowników.

W ramach ujednolicenia pojęcia „przychodów netto ze sprzedaży”, które jest stosowane w Ustawie, w ramach wprowadzanych od 1 stycznia 2025 r. zmian usunięto kategorię „przychodów z operacji finansowych”. Obecnie limit ten wyznaczają przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów.

Nowe progi mają zastosowanie po raz pierwszy do roku obrotowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2024 r., przy czym na potrzeby ustalenia tego, czy warunki określone w tych przepisach zostały spełnione, uwzględnia się sumę aktywów bilansu oraz przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 30a Ustawy o rachunkowości, osiągnięte w poprzednim roku obrotowym, rozpoczynającym się po 31 grudnia 2023 r.

Nowe progi – konsolidacja sprawozdania finansowego

Zmiany obowiązujące od 1 stycznia 2025 r. wpływają również na progi wyznaczające obowiązek konsolidacji sprawozdania finansowego. 

Przepisy znowelizowanej Ustawy o rachunkowości przewidują pewne wyjątki, które umożliwiają jednostkom dominującym uzyskanie zwolnienia z obowiązku sporządzania skonsolidowanego sprawozdania finansowego, gdy łączne dane jednostki dominującej i jej jednostek zależnych na dzień bilansowy nie przekraczają co najmniej dwóch z następujących trzech progów:

a. przed wyłączeniami:

• próg 48 000 000 złotych – w przypadku sumy aktywów bilansu,
• próg 96 000 000 złotych – w przypadku przychodów netto uzyskanych ze sprzedaży towarów i produktów,
• próg 250 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty, 

lub

b. po wyłączeniach:

• próg 40 000 000 złotych – w przypadku sumy aktywów bilansu,
• próg 80 000 000 złotych – w przypadku przychodów netto uzyskanych ze sprzedaży towarów i produktów,
• próg 250 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.

Nowe progi mają zastosowanie po raz pierwszy do roku obrotowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2023 r.

Od 1 stycznia 2025 r. limit zobowiązujący do prowadzenia ksiąg rachunkowych wyniesie 2,5 mln euro przychodów netto ze sprzedaży produktów i towarów

Na podstawie art. 3 ust. 3 Ustawy o rachunkowości limit 2,5 mln przychodów netto wyrażony w euro przelicza się na walutę polską według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy.

Średni kurs euro ogłoszony przez NBP 1 października 2024 r. (pierwszy dzień roboczy października 2024 r.) wyniósł 4,2846 złotych i według tego kursu trzeba ustalać nowy limit przychodów na 2025 r. 

Oznacza to, że limit dla prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2025 r. obliczymy mnożąc 2 500 000 00 x 4,2846 – a zatem wyniesie ostatecznie 10 711 500 złotych.

W ramach ujednolicenia pojęcia „przychodów netto ze sprzedaży”, które jest stosowane w Ustawie, nowelizacja usunęła kategorię „przychodów z operacji finansowych”. Obecnie limit dla prowadzenia ksiąg rachunkowych wyznaczają przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów.

Nowy próg ma zastosowanie po raz pierwszy do roku obrotowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2024 r., przy czym na potrzeby ustalenia spełnienia warunku określonego w tych przepisach uwzględnia się przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 30a Ustawy o rachunkowości, które zostały osiągnięte w poprzednim roku obrotowym, rozpoczynającym się po 31 grudnia 2023 r.

Zmiany w Ustawie o rachunkowości z 1 stycznia 2025 r. – pytania?

Nasi eksperci chętnie odpowiedzą na wszelkie dodatkowe pytania w zakresie rachunkowości oraz rozwieją ewentualne wątpliwości w temacie zmian, jakie nastąpiły na skutek nowelizacji Ustawy o rachunkowości wraz z 1 stycznia 2025 r. 

Przypominamy, że w poprzednim artykule, poświęconym nowelizacji Ustawy o rachunkowości z 6 grudnia 2024 r., omawialiśmy takie zagadnienia, jak nowy obowiązek przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD), wytłumaczyliśmy zasady atestacji sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju i sprawdziliśmy możliwość zwolnienia z tego obowiązku, a także przybliżyliśmy obejmujące nabywanie uprawnień i obowiązek doszkalania się zmiany wprowadzone do Ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich, nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw.