Który reżim podatkowy wybrać dla dokumentacji podatkowych za 2018 rok?

Kamila DOBOSZ
Tax Consultant w RSM Poland

1 stycznia 2019 roku wprowadzone zostały znowelizowane przepisy UPDOP oraz UPDOF. W zakresie cen transferowych w ustawie zamieszczono nowy rozdział całkowicie poświęcony tej tematyce. Nowe przepisy mają na celu dostosowanie polskich wymogów w zakresie dokumentowania transakcji między podmiotami powiązanymi do wytycznych OECD. Implementowane zostały zmiany dotyczące m.in. wysokości limitów transakcyjnych, zakresu dokumentacji local i master file, wyłączenia obowiązku dokumentacji cen transferowych dla podmiotów krajowych nie generujących strat podatkowych oraz załączenia analizy porównawczej. W rozdziale o cenach transferowych zamieszczono także legalne definicje, odnoszące się do terminów stosowanych w cenach transferowych, w celu ograniczenia sporów interpretacyjnych.

W 2019 roku podatnicy mogą sami wybrać, według jakich przepisów przygotują dokumentacje podatkowe za właśnie zakończony 2018 rok. Zgodnie bowiem ze znowelizowanymi przepisami UPDOP i UPDOF, podatnicy mają możliwość zastosowania obowiązujących formalnie od 1 stycznia 2019 roku przepisów już do transakcji grupowych realizowanych w 2018 roku. Sporządzenie dokumentacji podatkowej według nowo obowiązujących przepisów może być dla podatnika znaczącym ułatwieniem, ale może również generować nowe problemy i obowiązki, z którymi podatnik nie spotkałby się, stosując poprzednie regulacje.

Wyższe limity

Począwszy od 2017 roku pierwszą przesłanką do ustalenia obowiązku dokumentacyjnego była wysokość przychodów lub kosztów podatnika w rozumieniu przepisów o rachunkowości. Jeśli wartość ta przekroczyła w poprzedzającym roku podatkowym sumę 2 mln EUR, to wówczas należało zweryfikować próg transakcyjny, który wynosił 50 tys. EUR i który stopniowo wzrastał wraz ze wzrostem wysokości przychodów lub kosztów podatnika. Podmioty realizujące przychody lub koszty poniżej 2 mln EUR nie podlegały pod obowiązek dokumentacyjny. Od 2019 roku obowiązują wyższe i jednolite progi transakcyjne, które wynoszą: 10 mln PLN dla transakcji towarowych lub finansowych oraz 2 mln PLN dla transakcji usługowych. Nie ma już jednak mowy o jakimkolwiek kryterium podmiotowym i weryfikacji wielkości podmiotu. Może to spowodować objęcie obowiązkiem dokumentacyjnym stosunkowo niewielkich jednostek, które jednak intensywnie współpracują z podmiotami powiązanymi.

Brak obowiązku dokumentacyjnego dla transakcji krajowych

Wyłączenie obowiązku sporządzania dokumentacji podatkowej dla transakcji realizowanych z polskimi podmiotami powiązanymi (o ile nie generują one strat), jest z pewnością dużym ułatwieniem dla podatników. W sytuacji, gdy transakcje krajowe realizowane są pomiędzy podmiotami, które nie prowadzą działalności w specjalnych strefach ekonomicznych, a także nie korzystają ze wsparcia publicznego przyznanego zgodnie z ustawą o wspieraniu nowych inwestycji, to wówczas transakcje takie będą wyłączone z dokumentacji cen transferowych. Bez wątpienia oznacza to dla podatników istotne zmniejszenie obowiązku w zakresie dokumentacyjnym.

Analiza porównawcza

Przepisy obowiązujące od 2017 roku nakładały obowiązek przygotowania analizy porównawczej dla dokumentacji podatkowych sporządzanych przez podmiot, którego przychody lub koszty w poprzednim roku przekroczyły 10 mln EUR. Oznaczało to, że mniejsze podmioty musiały przygotować dokumentację zawierającą znacznie węższy zestaw informacji. Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 2019 roku, analiza porównawcza jest obowiązkowym elementem dokumentacji podatkowej – local file, niezależnie od wielkości podmiotu.

Identyfikacja podmiotów powiązanych

Od 2019 roku ustawodawca w zakresie sposobu identyfikacji podmiotów powiązanych wprowadza pojęcie „wywierania znaczącego wpływu”. W przypadku wywierania znaczącego wpływu poprzez posiadanie bezpośrednio co najmniej 25% udziałów w kapitale lub prawa do udziału w zyskach, zidentyfikowanie podmiotów powiązanych jest dość oczywiste. Jednak gdy definicja wywierania znaczącego wpływu oznacza także faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, może to powodować istotne trudności w określeniu „faktycznej zdolności”. Ocena wywierania znaczącego wpływu może mieć subiektywny charakter.

Ponadto w zakresie powiązań osobowych wynikających z relacji rodzinnych, dotychczasowe obostrzenia dotyczyły wyłącznie podmiotów krajowych. Od 2019 roku powiązania te należy identyfikować także w odniesieniu do podmiotów zagranicznych. Przepis ten zwiększa krąg podmiotów powiązanych, a identyfikacja zagranicznych powiązań osobowych i rodzinnych może spowodować istotne trudności.

W 2019 roku podatnik sam zdecyduje, który reżim podatkowy będzie dla niego bardziej korzystny w związku ze sporządzaniem dokumentacji podatkowych za 2018 rok. Każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie, albowiem w niektórych sytuacjach zastosowanie przepisów obowiązujących od 2017 roku może okazać się bardziej odpowiednie niż oparcie się na tych z 2019 roku. Należy wziąć pod uwagę, że sposób identyfikacji podmiotów powiązanych wynikający ze znowelizowanych przepisów, może w odniesieniu do niektórych podatników zwiększyć faktyczną liczbę podmiotów powiązanych, z którymi realizowane są transakcje kontrolowane. Zwiększenie limitu transakcyjnego jest z pewnością pozytywną zmianą, aczkolwiek równoczesny brak kryterium wielkości podmiotu może okazać się niekorzystny dla części podatników. Sporządzenie dokumentacji wg nowych przepisów, a więc wraz z analizą porównawczą, może być dla podatnika bardziej kosztowne niż w przypadku zastosowania przepisów z 2017 roku.

Podsumowując, wybór reżimu podatkowego dla dokumentacji podatkowych sporządzanych za 2018 rok będzie w pełni uzależniony od jednostkowej i specyficznej sytuacji, a także rodzajów i liczby transakcji realizowanych między podmiotami powiązanymi. Korzyści realizowane przez podatnika w związku z wyborem nowych przepisów powinny być analizowane całościowo, również w kontekście ponoszonych kosztów związanych z przygotowaniem i sporządzeniem kompletnej dokumentacji podatkowej.