Estoński CIT

Od 2021 roku niektórzy podatnicy CIT mają możliwość nieopodatkowanego reinwestowania osiągniętego dochodu, czyli skorzystania z tzw. estońskiego CIT-u. Należy pamiętać, iż jest to przede wszystkim preferencja w zakresie momentu wykazania dochodu do opodatkowania oraz uproszczenia ewidencji, a nie obniżka wysokości płaconego podatku.

Na czym polega estoński CIT

Podstawowe założenie estońskiego CIT-u (w ustawie o CIT nazywanego „ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych”) to przesunięcie zapłaty podatku dopiero na moment dystrybucji zysku przez spółkę kapitałową. Zatem, pomimo że spółka osiąga dochody, to nie płaci zaliczek na podatek i nie wpłaca go po zakończonym roku podatkowym tak długo, jak nie przekaże osiągniętego zysku swoim udziałowcom (np. w formie dywidendy).

System wspiera reinwestowanie osiąganych zysków, a brak konieczności bieżącego kalkulowania należnego podatku pozwala na uproszczenia w ewidencji prowadzonej dla celów podatkowych. Do wyliczenia wysokości ryczałtowego podatku wystarczyć powinna rachunkowość finansowa podatnika.

Estoński CIT jest dobrowolny

Estoński CIT jest jedynie alternatywą wobec „domyślnych” regulacji CIT i to podatnik decyduje, czy chce skorzystać z proponowanych rozwiązań. W razie takiego wyboru, konieczne jest złożenie odpowiedniego zawiadomienia do naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym chce się stosować estoński CIT.

Wybór podatnika powinien być dogłębnie przemyślany, gdyż korzystanie z estońskiego CIT-u pozbawia ulg i rozliczeń przewidzianych w ustawie o CIT (np. ulgi na działalność badawczo-rozwojową, czy też odliczenia od podstawy opodatkowania przekazywanych darowizn).

Kto może skorzystać z estońskiego CIT-u

Możliwość skorzystania z estońskiego CIT-u uzależniona jest od spełnienia szeregu warunków. Ryczałt kierowany jest do przedsiębiorców nieprzekraczających limitu przychodów, a także do podmiotów rozpoczynających działalność. Wprowadzono przy tym ograniczenia, które wyłączają spod estońskiego CIT-u podmioty, które pomimo stosunkowo niewielkich rozmiarów prowadzonej działalności, podejmują działania nieaprobowane przez ustawodawcę, np. tworzą rozbudowane struktury, nie prowadzą rzeczywistej działalności gospodarczej, dokonują restrukturyzacji itp.

W uproszczeniu, aby zastosować estoński CIT, należy spełnić łączenie następujące warunki:

• łączne przychody osiągnięte w poprzednim roku podatkowym nie mogą przekraczać 100 mln PLN (liczonych z uwzględnieniem kwoty należnego VAT-u),
• w strukturze tych przychodów tzw. przychody pasywne (np. z odsetek, gwarancji, realizacji praw z instrumentów finansowych) oraz przychody z transakcji z podmiotami powiązanymi muszą wynosić mniej niż 50%,
• utrzymywanie wymaganego poziomu zatrudnienia, polegające alternatywnie na: (1) średnim zatrudnieniu wynoszącym co najmniej trzech pracowników (uwaga: nie uwzględnia się przy tym udziałowców ani akcjonariuszy podatnika), zatrudnionych na pełen etat na umowie o pracę lub (2) ponoszeniu miesięcznych wydatków w kwocie stanowiącej co najmniej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z tytułu wypłaty wynagrodzeń na rzecz zatrudnionych na podstawie umowy innej niż umowa o pracę co najmniej 3 osób fizycznych (również bez uwzględnienia udziałowców i akcjonariuszy), jeżeli w związku z wypłatą tych wynagrodzeń na podatniku ciążą obowiązki poboru zaliczek na PIT oraz ZUS,
• działalność prowadzona jest w formie spółki z o.o. albo spółki akcyjnej, której udziałowcami albo akcjonariuszami są wyłącznie osoby fizyczne,
• podatnik nie posiada udziałów ani akcji w kapitale innej spółki, nie posiada też tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ani ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz innych określonych w ustawie praw majątkowych;
• podatnik nie sporządza sprawozdań finansowych zgodnie z MSR-ami.

Zwolnione z obowiązku spełnienia niektórych warunków są podmioty rozpoczynające prowadzenie działalności (w pierwszym roku podatkowym nie będzie się brało pod uwagę limitu przychodów, łagodniej traktowany będzie też wymóg poziomu zatrudnienia).

Niezależnie od spełniania powyższych warunków, w przepisach dotyczących estońskiego CIT-u przewidziano też szereg ograniczeń o charakterze podmiotowym. Z przedstawianych rozwiązań nie mogą skorzystać: przedsiębiorstwa finansowe, instytucje pożyczkowe, spółki działające w SSE / PSI, spółki w upadłości lub likwidacji oraz podmioty, które w ostatnim okresie podejmowały określone procesy restrukturyzacyjne.

Nakłady inwestycyjne

Szczególnym wymogiem nałożonym na podatników korzystających z estońskiego CIT-u jest obowiązek ponoszenia bezpośrednich nakładów inwestycyjnych. Muszą one osiągnąć ustalony procent wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji.

Limity te wynoszą:

• 15% (lecz nie mniej niż 20 tys. PLN) w okresie dwóch kolejno następujących po sobie lat podatkowych, albo
• 33% (lecz nie mniej niż 50 tys. PLN) w okresie czterech lat podatkowych.

Jako wartość referencyjną dla określenia wzrostu nakładów na cele inwestycyjne przyjmuje się wartość początkową środków trwałych ustaloną na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego odpowiednio dwuletni albo czteroletni okres opodatkowania ryczałtem.

Nakłady inwestycyjne obejmują wydatki na nabycie fabrycznie nowych środków trwałych lub wytworzenie środków trwałych, a w szczególnych przypadkach, także opłaty ustalone w umowie leasingu i najmu (z wyłączeniem umowy leasingu operacyjnego, w części stanowiącej spłatę wartości początkowej środków trwałych). Do nakładów inwestycyjnych nie można zaliczyć samochodów osobowych, wybranych środków transportu oraz innych składników majątku służących głównie celom osobistym udziałowców lub członkom ich rodzin.

Alternatywnym rozwiązaniem, zwalniającym z przedstawionego powyżej wymogu ponoszenia nakładów inwestycyjnych, jest zwiększanie kwot przeznaczanych na wypłaty. Chodzi konkretnie o ponoszenie wydatków na wynagrodzenia zatrudnionych osób fizycznych (z wyjątkiem udziałowców albo akcjonariuszy) w wysokości większej o 20% (a przy tym nie mniejszej niż 30 tys. PLN) w stosunku do kwoty takich wydatków poniesionych w roku podatkowym poprzedzającym dwuletni okres opodatkowania ryczałtem.

Przedmiot opodatkowania, stawki podatku, termin płatności

Przedmiotem opodatkowania w systemie estońskim jest efektywna dystrybucja zysku ze spółki kapitałowej do jej udziałowca. Przepisy nie ograniczają się jednak wyłącznie do opodatkowania dywidend. Ustawodawca uszczelnił system, wprowadzając szeroki zakres opodatkowania, który ma zapobiegać ukrytej dystrybucji zysku do udziałowców (np. w formie darowizn dla udziałowców).

Estońskim CIT-em opodatkowane są następujące kategorie dochodów:

• z tytułu zysku podzielonego, w szczególności wypłaty dywidendy lub zaliczki na dywidendę (zysku netto wypracowanego w okresie opodatkowania estońskim CIT-em w części, w jakiej został przeznaczony do wypłaty lub pokrycia straty),
• ukryte zyski (świadczenia przekazywane na rzecz udziałowców, akcjonariuszy oraz podmiotów powiązanych, z wyłączeniami, np. wynagrodzeniem za pracę, o ile nie przekracza ono pięciokrotności średniego wynagrodzenia),
• zysk przeznaczony na pokrycie strat (jeżeli straty te powstały w okresie poprzedzającym opodatkowanie estońskim CIT-em),
• wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą podatnika,
• dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku (powstały w wyniku wybranych transakcji restrukturyzacyjnych),
• dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych (wartości przychodów i kosztów podlegających zgodnie z ustawą o rachunkowości zarachowaniu w roku podatkowym i uwzględnieniu w zysku (stracie) netto, które nie zostały uwzględnione w tym zysku (stracie) netto).

Dodatkowo, w przypadku podatników, którzy zakończyli stosowanie estońskiego CIT-u, opodatkowany będzie też dochód ustalony w wysokości sumy zysku netto, w części w jakiej zysk ten nie był wcześniej (w okresie stosowania estońskiego CIT-u) zyskiem podzielonym lub nie został przeznaczony na pokrycie straty.

Wysokość podatku płaconego w ramach estońskiego CIT-u wynosi:

• 15% (w przypadku małych podatników) oraz
• 25% (dla pozostałych podatników).

W szczególnych przypadkach stawka estońskiego CIT-u  będzie mogła zostać obniżona o 5% (w razie dokonania przez podatnika większych nakładów inwestycyjnych).

Stawki 15% dla podatnika małego oraz 25% dla podatnika innego niż mały są wyższe o 6 punktów procentowych w stosunku do standardowych stawek CIT (odpowiednio 9% i 19%).

Zatem estoński CIT to przede wszystkim preferencja w zakresie momentu wykazania dochodu do opodatkowania oraz uproszczenia ewidencji, a nie obniżka wysokości płaconego podatku.

Termin zapłaty podatku będzie zróżnicowany w zależności od kategorii dochodów podlegających opodatkowaniu:

• z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat – do 20 dnia siódmego miesiąca roku podatkowego;
• z tytułu zysku netto – do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po ostatnim roku opodatkowania ryczałtem;
• z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych – do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym przychody lub koszty powinny zostać zarachowane;
• z tytułu ukrytych zysków i dochodów niezwiązanych z prowadzoną działalnością – do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano wypłaty lub wydatku;
• z tytułu zmiany wartości składników – do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu przejęcia, przekształcenia lub wniesienia wkładu niepieniężnego.

Rezygnacja z estońskiego CIT-u

Wybór opodatkowania estońskim CIT-em będzie, co do zasady, obowiązywał podatnika przez okres czterech lat podatkowych. W razie spełniania ustawowych warunków, możliwe będzie kontynuowanie rozliczania się zgodnie z tym reżimem również w kolejnych okresach. Dopuszczalne będzie zrezygnowanie z dalszego korzystania z estońskiego CIT-u, pod warunkiem zawiadomienia o tym organu podatkowego w rocznej deklaracji podatkowej składanej za ostatni rok podatkowy, w którym stosowane było to rozwiązanie.

W razie naruszenia warunków korzystania z preferencji, podatnik może utracić prawo do jej stosowania również w toku czteroletniego okresu. Jeśli naruszenie będzie dotyczyło osiągnięcia przychodów przekraczających ustawowy limit, nie będzie przeszkód, aby utrzymać dotychczasowy sposób rozliczeń, aczkolwiek powstawać wówczas będzie domiar zobowiązania podatkowego.

W przypadku utraty prawa do preferencyjnego opodatkowania, podatnik może złożyć ponowne zawiadomienie o wyborze estońskiego CIT-u po upływie trzech lat podatkowych.

Swobodna możliwość rezygnacji z estońskiego CIT-u przewidziana jest w pierwszym okresie jego funkcjonowania. Podatnicy stosujący to rozwiązanie w latach 2021-2024 mogą złożyć informację o rezygnacji z opodatkowania ryczałtowego również w deklaracji składanej za dowolny rok podatkowy (ze skutkiem na koniec roku podatkowego, za który składana jest deklaracja).

„Uproszczony” estoński CIT

Podatnicy mogą zdecydować się także na uproszczony model „częściowy”, oparty na specjalnym rachunku inwestycyjnym. Wybierając taki wariant, nadal trzeba będzie płacić CIT na dotychczasowych zasadach (zachowana będzie przy tym możliwość korzystania z większości ulg przewidzianych w ustawie o CIT), dodatkowo jednak wiązać się z tym będzie korzyść w postaci możliwości szybszego rozliczenia wydatków inwestycyjnych. Należy pamiętać, że korzystanie z tej preferencji uwarunkowane jest spełnieniem tych samych przesłanek, co w przypadku „pełnego” estońskiego CIT-u.

W swoim podstawowym założeniu, „uproszczony” estoński CIT polega na prawie do zaliczenia do kosztów podatkowych odpisów na wyodrębniony w kapitale rezerwowym podatnika fundusz utworzony na cele inwestycyjne.

Odpisy powinny odpowiadać wartości zysku spółki (lub jego części), osiągniętego za rok poprzedzający dany rok podatkowy oraz równowartości środków pieniężnych faktycznie wpłaconych na dedykowany rachunek rozliczeniowy. Ponadto, odpisy muszą dla podatnika stanowić koszt ekonomicznie/faktycznie poniesiony (środki nie mogą pochodzić z pożyczki, kredytu, dotacji, subwencji, dopłat i innych form wsparcia finansowego), a środki muszą zostać wykorzystane na inwestycje – co do zasady, nie później niż w roku podatkowym następującym po roku, w którym dokonano odpisu.

Skorzystaj ze wsparcia ekspertów przy wdrażaniu estońskiego CIT-u

Konsultanci RSM Poland mają praktyczne doświadczenie w doradztwie obejmującym ulgi i podobne im rozwiązania na gruncie podatku CIT. Dzięki temu możemy zaoferować przedsiębiorcom kompleksowe i dostosowane do ich potrzeb wsparcie, m.in. w zakresie:

• weryfikacji, czy spełnione są warunki umożliwiające skorzystanie z estońskiego CIT-u;
• porównania potencjalnych korzyści wynikających ze skorzystania z estońskiego CIT-u z innymi rozwiązaniami przewidzianymi na gruncie podatku dochodowego;
• przygotowania niezbędnej dokumentacji;
• identyfikowania obszarów ewentualnego ryzyka.

Zachowaj środki finansowe w firmie, wdrażając w niej estoński CIT. Skorzystaj z wiedzy i doświadczenia ekspertów RSM Poland, którzy pomogą Ci bezpiecznie i skutecznie zastosować to rozwiązanie.

W razie jakichkolwiek pytań lub potrzeby omówienia tematu, gorąco zachęcamy do kontaktu z naszym ekspertem, Piotrem LISSEM:

e-mail: ekspert@rsmpoland.pl

tel. +48 61 8515 766

fax +48 61 8515 786