Podmioty zobowiązane do raportowania schematów podatkowych (MDR) w Polsce

Czas czytania: 3 minuty.

Sankcje za niezaraportowanie schematów podatkowych mogą być naprawdę wysokie, a przepisy ordynacji podatkowej regulujące obowiązki wynikające z dyrektywy DAC6 wskazują aż trzy podmioty, które mogą być odpowiedzialne za przekazanie do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) informacji o schematach podatkowych. O tym, kto dokładnie powinien wywiązać się z tego zadania decyduje kilka czynników. Jakich?

Kto jest zobowiązany do raportowania schematów podatkowych?

Ordynacja podatkowa wyróżnia trzy rodzaje podmiotów (niezależnie od tego, czy dany podmiot jest osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej), które zobowiązane są do raportowania schematów podatkowych: promotora, korzystającego i wspomagającego. 

Obowiązek raportowania przez daną kategorię podmiotu często zależy od tego, czy podmiot z innej kategorii dopełnił wcześniej tego obowiązku. 

Identyfikacja i zgłaszanie schematów podatkowych MDR: kim są promotorzy podatkowi i jakie są ich obowiązki?

Promotor to podmiot, który opracowuje, oferuje, udostępnia lub wdraża uzgodnienie lub zarządza wdrażaniem uzgodnienia. Do tej kategorii w szczególności zalicza się doradca podatkowy, adwokat, radca prawny, pracownik banku lub innej instytucji finansowej doradzającej klientom.

Co istotne, promotorem może być podmiot, który nie posiada miejsca zamieszkania, siedziby ani zarządu na terytorium kraju.

Należy pamiętać, że polskie przepisy za promotora uznają nie tylko podmioty świadczące usługi doradztwa prawnego lub podatkowego, lecz także np. spółkę udzielającą porad innym spółkom ze swojej grupy lub podejmującą decyzje dotyczące innych podmiotów w danej grupie.

Podstawowym obowiązkiem promotora jest przekazanie Szefowi KAS informacji o schemacie podatkowym. Następnie promotor, w przypadku otrzymania NSP (Numeru Schematu Podatkowego), jest zobowiązany do przekazania NSP podmiotowi, który z niego korzysta (korzystającemu). 

Jeśli schemat podatkowy nie posiada jeszcze NSP, promotor musi poinformować o tym pisemnie korzystającego i przekazać mu dane dotyczące schematu podatkowego. 

Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy przekazanie przez promotora informacji o schemacie podatkowym innym niż schemat podatkowy standaryzowany naruszałoby obowiązek zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej i promotor nie został zwolniony przez korzystającego z obowiązku jej zachowania w tym zakresie. 

Jeśli promotor nie zostanie przez korzystającego zwolniony z obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej, to promotor ten nie będzie zobowiązany do złożenia formularza MDR-1 na gruncie polskich przepisów. W takiej sytuacji stroną zobowiązaną do złożenia MDR-1 będzie korzystający.

Kim jest wspomagający i jak powinien realizować obowiązek informacyjny MDR?

Polskie przepisy podatkowe określają „wspomagającego” jako podmiot – w szczególności biegłego rewidenta, notariusza, osobę świadczącą usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych, księgowego , dyrektora finansowego i bank lub inną instytucję finansową (a także ich pracownika) – który, przy zachowaniu staranności ogólnie wymaganej w dokonywanych czynnościach i uwzględnieniu zawodowego charakteru działalności, obszaru specjalizacji oraz przedmiotu wykonywanych czynności, podejmuje się udzielenia – bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób – pomocy, wsparcia lub porad dotyczących opracowania, wprowadzenia do obrotu, organizowania, udostępnienia do wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia uzgodnienia.

Wspomagający co do zasady nie ma obowiązku uzyskiwania szczegółowych informacji o uzgodnieniu i skutkach podatkowych tego uzgodnienia dla korzystającego. Jeśli więc zdarzenie spowoduje powstanie obowiązku informowania o schemacie podatkowym, to obowiązek informacyjny wspomagającego będzie dotyczył jedynie tych informacji, które dotychczas zdobył. 

Prawo nakłada na wspomagającego obowiązek zachowania staranności wymaganej przy wykonywaniu czynności z uwzględnieniem ich zawodowego charakteru, a dochowanie tej staranności obejmuje wszelkiego rodzaju czynności związane z uzgodnieniem. 

Wspomagający ma obowiązek raportowania schematów podatkowych jeśli nie został poinformowany o NSP lub braku NSP przez promotora lub korzystającego – chyba, że wspomagający nie zostanie zwolniony z obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej (a jest takim obowiązkiem ustawowo objęty). W takiej sytuacji wspomagający powinien niezwłocznie poinformować pisemnie promotora lub korzystającego, że w jego opinii uzgodnienie stanowi schemat podatkowy.

Jaka jest różnica pomiędzy promotorem i wspomagającym, jeśli chodzi o obowiązek raportowania MDR?

Choć może się wydawać, że promotor i wspomagający pełnią podobne funkcje, to należy pamiętać, że przepisy o schematach podatkowych MDR przewidują odmienne funkcje tych podmiotów. 

Zgodnie z założeniami regulacji MDR, promotor ma pełną wiedzę na temat kluczowych elementów uzgodnienia, natomiast wspomagający jedynie pomaga przy uzgodnieniu i posiada informacje o pewnym fragmencie uzgodnienia. 

Różnica jest jeszcze jedna – przepisy nakładają na wspomagającego obowiązek dochowania staranności ogólnie wymaganej w dokonywanych czynnościach, przy uwzględnieniu zawodowego charakteru działalności. W przypadku promotora ustawodawca tego nie wymaga. 

Kim jest korzystający i jakie ma obowiązki?

Przepisy dotyczące schematów podatkowych określają, że korzystającym jest podmiot, któremu udostępniane jest uzgodnienie (lub u którego jest ono wdrażane), lub podmiot, który jest przygotowywany do wdrożenia uzgodnienia lub dokonał czynności służącej wdrożeniu takiego uzgodnienia.

Korzystający ma obowiązek zaraportować schemat podatkowy, jeśli nie zrobił tego wcześniej promotor. Taka sytuacja może nastąpić, jeśli dany schemat podatkowy nie ma promotora, jeśli promotor nie dopełnił swojego obowiązku, jeśli promotor nie poinformował korzystającego o nadaniu schematu NSP, lub jeśli korzystający nie zwolnił promotora z zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej (czyli jeśli promotor z mocy prawa jest objęty obowiązkiem zachowania tajemnicy).

Ponadto, korzystający ma obowiązek raportowania wtórnego w terminie na złożenia deklaracji podatkowej w związku z podatkiem, który był objęty schematem podatkowym. 

Kiedy podatnik powinien weryfikować kryterium kwalifikowanego korzystającego?

W niektórych przypadkach – jeśli nie zostanie spełnione kryterium kwalifikowanego korzystającego – schemat podatkowy nie będzie podlegać raportowaniu. Obowiązek badania tego kryterium powstaje w zakresie schematów innych niż schemat podatkowy transgraniczny.

Kryterium kwalifikowanego korzystającego uważa się za spełnione, jeżeli:

• przychody lub koszty korzystającego albo wartość aktywów tego podmiotu, w rozumieniu przepisów o rachunkowości, przekroczyły w roku poprzedzającym lub w bieżącym roku obrotowym równowartość 10 000 000 euro, lub 
• jeżeli udostępniane lub wdrażane uzgodnienie dotyczy rzeczy lub praw o wartości rynkowej przekraczającej równowartość 2 500 000 euro, lub
• korzystający jest, w rozumieniu przepisów o cenach transferowych, podmiotem powiązanym z podmiotem spełniającym jedno z powyższych kryteriów. 

W przypadku podmiotów, które nie prowadzą ksiąg rachunkowych, przychody i koszty ustala się odpowiednio zgodnie ustawami o podatkach dochodowych w odpowiednich latach podatkowych, a wartość aktywów – zgodnie z ich wartością rynkową w odpowiednich latach kalendarzowych.