Jak stosować mechanizm podzielonej płatności - FAQ (część 2)

Przemysław POWIERZA
Tax Partner w RSM Poland

W ostatnim wpisie na blogu udzieliłem odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, które mogą pojawić się na etapie analizy zalet i wad mechanizmu podzielonej płatności. Jeżeli odpowiedzieli Państwo twierdząco na jedno zasadnicze pytanie: stosować czy nie stosować split payment, to ten wpis pomoże Państwu odpowiednio przygotować się do wprowadzenia MPP w swojej firmie. Ale spokojnie, raz podjęta decyzja nie jest w tym przypadku ostateczna, ponieważ nabywca ma swobodę w decydowaniu o częstotliwości i sposobie stosowania MPP.

Czy każdy przedsiębiorca musi posiadać rachunek VAT?

Tak, bank ma obowiązek otworzyć każdemu przedsiębiorcy, który posiada w danym banku rachunek rozliczeniowy (lub imienny rachunek w SKOK)* specjalny rachunek VAT. Nie da się tego w żaden sposób uniknąć, jednak samo otwarcie i prowadzenie rachunku VAT jest bezpłatne i odbywa się bez składania wniosków czy zawierania dodatkowych umów. Rachunek VAT nie jest samodzielnym rachunkiem bankowym, funkcjonuje wyłącznie w powiązaniu z rachunkiem rozliczeniowym, utrzymywanym do celów prowadzonej działalności gospodarczej. Nie można natomiast otworzyć rachunku VAT np. do wykorzystywanego w działalności gospodarczej rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego (dalej: ROR).

Czy mogę posiadać więcej niż jeden rachunek VAT w danym banku?

Tak, wystarczy złożyć wniosek do banku o otwarcie dodatkowych rachunków VAT. Zasadą jest, że niezależnie od liczby prowadzonych rachunków w danym banku, podatnikowi zostanie otwarty automatycznie tylko jeden rachunek VAT, który będzie powiązany ze wszystkimi rachunkami prowadzonymi w danym banku. Natomiast nie ma przeszkód, aby przedsiębiorca posiadał w danym banku więcej niż jeden rachunek VAT. Każde otwarcie i prowadzenie dodatkowych rachunków VAT jest bezpłatne, ale pamiętajmy, że przelewy dokonywane w ramach MPP kosztują tyle samo co inne przelewy. W związku z tym, obsługa wielu rachunków VAT będzie generować dodatkowe koszty i może okazać się uciążliwa.

Czy muszę informować urząd skarbowy oraz swoich kontrahentów o numerze mojego rachunku VAT?

Nie, podatnik nie ma obowiązku zgłaszania numeru rachunku VAT do urzędu skarbowego ani na druku NIP, ani w żaden inny sposób. Nie ma również obowiązku informowania swoich kontrahentów o numerze swojego rachunku VAT.

Czy można dokonać płatności z wykorzystaniem MPP na rachunek osobisty kontrahenta?

Nie, zapłata w mechanizmie podzielonej płatności jest możliwa wyłącznie na rachunek rozliczeniowy dostawcy. Jeżeli nabywca dokona płatności w MPP na rachunek typu ROR, taki przelew zostanie odrzucony, a płatność nie zostanie zrealizowana (pieniądze wrócą na rachunek nabywcy). Oznacza to, że nie można rozliczyć się w systemie podzielonej płatności z przedsiębiorcą, który ma tylko rachunek prywatny.

Czy zapłata w MPP oznacza, że należy wykonać dwa odrębne przelewy (jeden na zwykły rachunek, drugi na rachunek VAT)?

Nie, wystarczy wykonać jeden przelew, poprzez wypełnienie specjalnego komunikatu przelewu. Opcja zapłaty w systemie split payment jest udostępniania przez bank w analogiczny sposób jak przy zapłacie składek ZUS i podatków. W komunikacie przelewu należy wskazać:

• kwotę podatku VAT (lub część);
• kwotę sprzedaży brutto (lub część);
• numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność;
• NIP dostawcy/usługodawcy.

Niewypełnienie któregokolwiek z ww. pól spowoduje, że przelew nie zostanie zrealizowany. Jeżeli prawidłowo wypełnimy komunikat przelewu, bank automatycznie podzieli płatność i przekaże wskazaną w komunikacie kwotę VAT na rachunek VAT dostawcy a pozostałą kwotę na rachunek rozliczeniowy.

Czy bez faktury można dokonać płatności w systemie split payment?

Nie, zapłata w ramach MPP jest uzależniona od posiadania faktury, której płatność dotyczy. Resort finansów tłumaczy, że dzięki takiej konstrukcji płatności w systemie split payment urząd skarbowy będzie mógł połączyć kwotę VAT z konkretną fakturą. Zresztą konstrukcja komunikatu przelewu wymusza na przedsiębiorcy podanie numeru faktury.

Jak postępować w przypadku otrzymania faktur korygujących?

Jeżeli otrzymaliśmy od kontrahenta fakturę korygującą zwiększającą/zmniejszającą podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku jeszcze przed dokonaniem zapłaty za fakturę pierwotną, możliwe jest uregulowanie w ramach MPP płatności wynikającej z obydwu faktur za pomocą jednego komunikatu przelewu. W komunikacie przelewu należy wpisać numer faktury pierwotnej wskazując kwotę brutto i kwotę VAT wynikającą z powiązanej z nią faktury korygującej.

Czy jest możliwe dokonywanie przelewów zbiorczych w MPP?

Nie, w jednym przelewie w ramach MPP można dokonać zapłaty tylko za jedną fakturę. Owszem, technicznie jest taka możliwość, możemy wpisać numer jednej faktury VAT, a kwotę podatku tak naprawdę wynikającą z 200 faktur, ponieważ bank nie weryfikuje poprawności wprowadzanych danych. Nie polecam jednak takiego działania, ponieważ niesie za sobą wiele ryzyk. Po pierwsze spowoduje, że podatnik utraci wszystkie przywileje związane z wyborem tej formy płatności. Organ podatkowy może zakwestionować prawo do odliczenia podatku zapłaconego w taki sposób. Dodatkowo, jeśli sprzedawca nie ureguluje VAT wynikającego z tych dodatkowych faktur, nabywca może zostać pociągnięty do solidarnej odpowiedzialności za VAT (dotyczy tzw. towarów wrażliwych wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT). Rozwiązaniem problemu z przelewami zbiorczymi jest zlecenie bankowi dokonania tzw. „paczki przelewów”, o ile system księgowy jest połączony z bankowym. W takim przypadku przedsiębiorca może wygenerować „paczkę” z informacjami dotyczącymi 200 faktur a następnie bank sam zrobi 200 przelewów w ramach MPP. Jednak za takie rozwiązanie trzeba będzie dodatkowo zapłacić, gdyż oznacza wygenerowanie 200 odrębnych przelewów (choć w jednej serii).

Jak przekazać środki z rachunku VAT na inny rachunek VAT lub rachunek rozliczeniowy?

Przedsiębiorca w każdej chwili może zwrócić się do naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o wydanie zgody na przekazanie środków z rachunku VAT na powiązany z tym rachunkiem rachunek rozliczeniowy. We wniosku o uwolnienie środków należy wskazać:

• rachunek VAT, z którego mają być uwolnione środki;
• rachunek rozliczeniowy/rachunek w SKOK, na który mają być przelane środki z rachunku VAT (może to być wyłącznie rachunek rozliczeniowy/rachunek w SKOK, dla którego jest prowadzony ten rachunek VAT);
• wysokość środków zgromadzonych na rachunku VAT, jaka ma zostać przekazana.

Naczelnik urzędu skarbowego ma maksymalnie 60 dni (od dnia otrzymania wniosku) na wydanie zgody lub odmowy na przekazanie środków z rachunku VAT. Jeżeli urząd skarbowy nie zidentyfikuje żadnych ryzyk, powinien uwolnić zgromadzone środki. Kiedy zatem organ może odmówić? Jeśli przedsiębiorca posiada zaległość podatkową w VAT albo gdy pojawi się uzasadniona obawa, że podatek nie zostanie zapłacony. Środki zgromadzone na rachunku VAT, które mają zostać zwolnione na wniosek, nie zostają na tym rachunku zablokowane. W czasie, gdy naczelnik urzędu skarbowego będzie rozpatrywać wniosek podatnika, można nadal dysponować zgromadzonymi środkami, zgodnie z zasadami dotyczącymi rachunku VAT. W przypadku, gdy w dniu uwolnienia środków na rachunku VAT będzie znajdować się kwota niższa niż ta, o którą wnioskował przedsiębiorca, bank po prostu przekaże kwotę w wysokości dostępnych środków. Środki zgormadzone na jednym rachunku VAT można przelewać na drugi rachunek VAT tylko w ramach tego samego banku. Nie można natomiast przelewać środków pomiędzy własnymi rachunkami VAT utworzonymi w różnych bankach.

Na pozostałe pytania postaram się odpowiedzieć w kolejnej odsłonie naszego cyklu, dlatego też serdecznie zachęcam Państwa do dalszego śledzenia naszej strony.

*Wszystkie omawiane powyżej kwestie dotyczące banków (rachunków rozliczeniowych) odnoszą się również do SKOK-ów (imiennych rachunków w SKOK).